નવી દિલ્હીઃ ભારતના સૌથી મોટા બિઝનેસમેન મુકેશ અંબાણીના નાના ભાઈ અનિલ અંબાણી વિરુદ્ધ સેબીએ મોટી કાર્યવાહી કરી છે. માર્કેટ રેગ્યુલેટરે અનિલ અંબાણી અને રિલાયન્સ હોમ ફાઇનાન્સના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય એક્ઝિક્યુટિવ્સ સહિત 24 અન્ય એન્ટિટીને ઇક્વિટી માર્કેટમાંથી 5 વર્ષ માટે પ્રતિબંધિત કર્યા છે. આ ઉપરાંત 25 કરોડનો દંડ પણ ફટકાર્યો છે.
સેબીએ કંપનીમાંથી ફંડ ડાયવર્ઝનના આરોપમાં તેમની સામે મોટી કાર્યવાહી કરી છે. સેબીએ અનિલ અંબાણી પર રૂ. 25 કરોડનો દંડ લાદયો છે અને તેમને 5 વર્ષની મુદત માટે કોઈપણ લિસ્ટેડ કંપની અથવા કોઈપણ મધ્યસ્થીમાં ડિરેક્ટર અથવા કી મેનેજરિયલ પર્સન (KMP) તરીકે હોલ્ડિંગ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ સિવાય માર્કેટ રેગ્યુલેટરે રિલાયન્સ હોમ ફાઇનાન્સને સિક્યોરિટી કંપનીને પણ માર્કેટમાંથી છ મહિના માટે પ્રતિબંધિત કરી છે અને તેના પર 6 લાખ રૂપિયાનો દંડ લગાવ્યો છે.
રિલાયન્સ હોમ ફાઈનાન્સ લિમિટેડના ભૂતપૂર્વ ચીફ ઓફિસર અમિત બાપના, રવિન્દ્ર સુધલકર અને પિંકેશ આર શાહ વિરુદ્ધ પણ કાર્યવાહી કરાઈ છે. સેબીએ અનિલ અંબાણી પર 25 કરોડ રૂપિયા, બાપના પર 27 કરોડ રૂપિયા, સુધલકર પર 26 કરોડ રૂપિયા અને શાહ પર 21 કરોડ રૂપિયાનો દંડ લગાવ્યો છે.
આ સિવાય રિલાયન્સ યુનિકોર્ન એન્ટરપ્રાઈઝ, રિલાયન્સ એક્સચેન્જ નેક્સ્ટ એલટી, રિલાયન્સ કોમર્શિયલ ફાઈનાન્સ લિમિટેડ, રિલાયન્સ ક્લીન્જેન લિમિટેડ, રિલાયન્સ બિઝનેસ બ્રોડકાસ્ટ ન્યૂઝ હોલ્ડિંગ્સ લિમિટેડ અને રિલાયન્સ બિગ એન્ટરટેઈનમેન્ટ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ પર 25-25 કરોડ રૂપિયાનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો છે.
અનિલ અંબાણી વિરુદ્ધ શું આરોપ?
સેબીએ 222 પાનાના અંતિમ આદેશમાં કહ્યું કે અનિલ અંબાણીએ રિલાયન્સ હોમ ફાઇનાન્સ લિમિટેડ (RHFL) ના મુખ્ય સંચાલનની મદદથી તેમની સાથે સંકળાયેલી સંસ્થાઓને લોન તરીકે RHFLમાંથી ભંડોળને બગાડવાની છેતરપિંડીભરી યોજના બનાવી હતી. જો કે RHFL ના બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સે આવી ધિરાણ પ્રથાઓને રોકવા માટે કડક સૂચનાઓ જારી કરી હતી અને કોર્પોરેટ લોનની નિયમિત સમીક્ષા હાથ ધરી હતી. તેમ છતાં કંપનીના મેનેજમેન્ટે આ આદેશોની અવગણના કરી હતી.
સેબીએ તેના રિપોર્ટમાં જણાવ્યું હતું કે છેતરપિંડીનું પ્લાનિંગ અનિલ અંબાણી અને કંપનીના મેનેજમેન્ટ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. RHFL ના KMP દ્વારા ભંડોળનો દુરુપયોગ કરવામાં આવ્યો છે અને ભંડોળને ‘પ્રમોટર સંબંધિત એન્ટિટી’ તરીકે દર્શાવવામાં આવતાં અયોગ્ય લોનધારકોને લોન તરીકે આપવામાં આવ્યું હતું.
અનિલ અંબાણીએ ‘ADM ગ્રૂપના અધ્યક્ષ’ તરીકેના તેમના પદ અને RHFLની હોલ્ડિંગ કંપનીમાં તેમના નોંધપાત્ર પરોક્ષ હિસ્સાનો ઉપયોગ છેતરપિંડી કરવા માટે કર્યો હતો. RHFL પાસે હાલમાં 9 લાખથી વધુ શેરધારકો છે, તેના ઓર્ડરમાં, માર્કેટ રેગ્યુલેટરે કંપનીના મેનેજમેન્ટ અને પ્રમોટરના બેદરકાર વલણની નોંધ લીધી હતી, જેના હેઠળ તેઓએ એવી કંપનીઓને સેંકડો કરોડ રૂપિયાની લોન મંજૂર કરી હતી કે જેની પાસે ન તો સંપત્તિ હતી કે ન તો કેશ ફ્લો, નેટવર્થ. અથવા આવક. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ ‘લોન’ પાછળ ખોટો ધ્યેય દર્શાવે છે.
આખરે, તે પૈકીના મોટાભાગના ઋણ લેનારાઓ તેમની લોન ચૂકવવામાં નિષ્ફળ ગયા હતા જેના કારણે RHFL તેની લોનની જવાબદારીઓ પર ડિફોલ્ટ થઈ ગયું, જેના કારણે RBI ફ્રેમવર્ક હેઠળ કંપનીનું રિઝોલ્યુશન થયું અને તેના શેરધારકોને તકલીફ પડી. અત્યારે પણ 9 લાખથી વધુ શેરધારકો RHFLમાં રોકાણ કરે છે, જે નોંધપાત્ર નુકસાનનો સામનો કરી રહ્યા છે.
રિલાયન્સ ઇન્ફ્રાના શેર 14% તૂટ્યા
સેબીના પ્રતિબંધ પછી અનિલ અંબાણીની કંપની રિલાયન્સ ઇન્ફ્રા, રિલાયન્સ હોમ ફાઇનાન્સ અને રિલાયન્સ પાવરમાં ઘટાડો નોંધાયોછે. રિલાયન્સ ઈન્ફ્રામાં સૌથી વધુ 14%, રિલાયન્સ હોમ ફાઈનાન્સ 5.12% અને રિલાયન્સ પાવર 5.01% ઘટ્યા છે.
