મધ્ય પ્રદેશના મુલતાઈમાં એક યુવકે ઓનલાઈન છેતરપિંડી બાદ ઝેરી પદાર્થ ખાઈને આત્મહત્યા કરી હતી. પોલીસને યુવક પાસેથી એક સુસાઈડ નોટ પણ મળી આવી છે. બાગોલી ગામના સંતોષ સાબલેએ પોતાની સુસાઈડ નોટમાં લખ્યું છે કે મારી સાથે રૂ.પાંચ લાખની છેતરપિંડી થઈ છે અને હું મારા પરિવારને આ વાત કહેવાની હિંમત કરી શક્યો ન હતો, તેથી હું જે કરી રહ્યો છું તે સંપૂર્ણ સભાનતા સાથે કરી રહ્યો છું. મારા મૃત્યુ પાછળનું કારણ મારી સાથે ઓનલાઈન લોન એપ્લિકેશન કંપનીઓની છેતરપિંડી છે.
સંતોષ સાબલેની જેમ ઘણાં એવાં લોકો છે જેઓ ઓનલાઈન લોન ઈન્સ્ટન્ટ લોનમાં ફસાઈ ગયા છે. એવાં ઘણાં લોકો છે જેમણે લોન લીધી નથી અને તેમને રિકવરીના મેસેજ મળી રહ્યા છે. તાજેતરમાં જ મધ્ય પ્રદેશની રાજધાની ભોપાલમાં દેવાથી પરેશાન એક પરિવારે સામુહિક આત્મહત્યા કરી લીધી હતી. યુવાન દંપતીએ તેમનાં બે માસૂમ બાળકોને સલ્ફામિશ્રિત ઠંડાં પીણાં આપ્યાં હતાં. આ પછી બંનેએ એક જ ફાંસી પર લટકી ગયાં હતાં. આવી એપ્સ પહેલાં કોઈ પણ શરત વિના લોન આપવાનું વચન આપે છે અને જો કોઈ તેમની જાળમાં ફસાઈ જાય છે, તો તેઓ ભારે વ્યાજ વસૂલીને અનેકગણા વધુ પૈસા વસૂલ કરે છે.
મોટા ભાગનાં જરૂરિયાતમંદ લોકો આવી લોન એપ્સનો શિકાર બને છે. આ એપ્સ કોઈ પણ કાગળ વગર અને KYC વગર લોન આપવાનું વચન આપે છે, જેથી લોકો સરળતાથી તેમના પર વિશ્વાસ કરે છે. ઉપરાંત, લોન આપતી વખતે સરળ અને ઝડપી પ્રક્રિયાના નામે આ એપ્લિકેશનો વપરાશકર્તાઓની માહિતી જેમ કે સંપર્ક વિગતો, સંદેશાઓ અને ગેલેરી તેમના મોબાઈલમાંથી તેમની જાણ વગર લઈ લે છે. આ પછી વાસ્તવિક રમત શરૂ થાય છે. લોન એપ્લિકેશન્સ વપરાશકર્તાઓની સંપર્ક વિગતો અને ગેલેરીનો ઉપયોગ કરીને પછીથી તેમને બ્લેકમેઈલ કરે છે અને આવી સ્થિતિમાં તેમનો ભોગ બનેલાં પીડિત લોકો પાસે લોનની રકમ બે કે ચાર વખત ચૂકવવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ બચતો નથી. તાજેતરમાં લોન એપ્લિકેશન્સના ફંદામાં ફસાયેલાં લોકો વિશેની દસ્તાવેજી ભારતીય ફિલ્મ ગ્રેમી માટે નોમિનેટ થઈ છે.
અત્યાર સુધીની તપાસ મુજબ આ ગુનો કોરોના વાયરસ રોગચાળા દરમિયાન વધુ ઝડપથી ફેલાયો છે, જ્યારે મોટી સંખ્યામાં લોકો બેરોજગાર બની ગયાં હતાં અને તેમનાં ઘર ચલાવવા માટે લોનની જરૂર પડી હતી. આવી સ્થિતિમાં, આ એપ્સ જે વેરિફિકેશન વિના અને ગેરેંટર વિના લોન આપે છે તે પરેશાન લોકો માટે સારો ઉપાય દેખાઈ રહ્યો છે. જેના કારણે લોકો ઝડપથી તેમની પકડમાં આવી ગયા હતા. આ મોબાઇલ એપ્લિકેશનો લોકપ્રિય બની રહી છે, કારણ કે તેમના દ્વારા મજૂરો, શેરી વિક્રેતાઓ વગેરે લોકો મિનિટોમાં ઑનલાઇન લોન મેળવી શકે છે.
આ લોન એપ્સ આ લોકોને ખૂબ જ ઓછી રકમની લોન આપે છે, પરંતુ તેના બદલામાં મહિને ૧૫ થી ૨૦ ટકા સુધીનું ખૂબ જ ઉંચું વ્યાજ વસૂલવામાં આવે છે. તેમની કામ કરવાની રીત કંઈક અંશે ગેરકાયદેસર શાહુકારો જેવી છે, જે શેરીઓમાં વ્યાજ પર પૈસા આપે છે. ફરક એટલો છે કે આ લોકો ઓનલાઈન કામ કરે છે. લોન લેનાર વ્યક્તિએ તેના મોબાઈલ પર એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરીને ઓનલાઈન ફોર્મ ભરવાનું હોય છે. આ પહેલાં મોબાઈલ યુઝરને એપ્લીકેશનને તેમના ફોનનું કોન્ટેક્ટ લિસ્ટ, ફોટો, વિડિયો અને અન્ય ડિજિટલ કન્ટેન્ટનો એક્સેસ આપવો પડે છે.
આ રીતે યુઝર્સનો તમામ ડેટા એપ ઓપરેટર્સ સુધી પહોંચે છે. ઘણી લોન એપ પર ફોનના ડેટામાંથી ફોટો ચોરી કરવાનો પણ આરોપ છે. આ ફોટાઓની મદદથી લોન લેનાર અથવા તેના પરિવારના સભ્યોના નકલી નગ્ન ફોટા તૈયાર કરવામાં આવ્યા હતા અને બ્લેકમેલિંગ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. તેનાથી પરેશાન થઈને ઘણાં લોકોએ આત્મહત્યા પણ કરી લીધી છે. ચંદીગઢ સાયબર સેલના પ્રભાવ હેઠળના વિસ્તારમાં લોન ગેંગ દ્વારા બ્લેકમેઈલિંગના કારણે ૫૮ લોકોએ આત્મહત્યા કરી હોવાની પુષ્ટિ થઈ છે. તપાસ એજન્સીઓ તેમજ અનેક રાજ્યોની પોલીસની તપાસમાં આ લોન એપ્સની લિંક ચીન સાથે જોડાયેલી હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. મોટા ભાગની એપ્સના સર્વર ફક્ત ચીનમાં જ હાજર છે, જ્યાં ફોનનો ડેટા સેવ થાય છે.
કેટલીક એપ્સના સર્વર પાકિસ્તાનના કરાચી, બાંગ્લા દેશના ઢાકા, નેપાળના કાઠમંડુ અને શ્રીલંકાના કોલંબોમાં પણ મળ્યા છે, પરંતુ ત્યાં પણ તેનું અંતિમ સર્વર ચીન સાથે જોડાયેલું જોવા મળ્યું છે. અત્યાર સુધી કરાયેલી ધરપકડમાં અનેક મામલામાં ચીની નાગરિકો પોલીસના હાથે અલગ અલગ જગ્યાએ પકડાયા છે. બેંગલુરુમાં EDએ ચીની માણસો દ્વારા નિયંત્રિત ૬ શેલ કંપનીઓના પરિસરમાં દરોડા પાડીને ૧૭ કરોડ રૂપિયા જપ્ત કર્યા હતા. દેશના લગભગ દરેક રાજ્યમાં આ લોન એપ્સ દ્વારા ધાકધમકી અને ગુંડાગીરીની ફરિયાદો છે. મધ્યપ્રદેશમાં ૯૦૦ થી વધુ, ચંદીગઢમાં ૧૫૦ થી વધુ અને દિલ્હીમાં ૫૦૦ થી વધુ કેસ પણ પોલીસ સુધી પહોંચ્યા છે. લાખો લોકો ઠગાઈનો ભોગ બની રહ્યા છે.
મધ્ય પ્રદેશની રાજધાની ભોપાલના રતીબાદ પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારમાં રહેતા ભૂપેન્દ્ર વિશ્વકર્માનો પરિવાર આ વર્ષે જુલાઈમાં લોન એપનો શિકાર બન્યો હતો , જેના કારણે પતિ-પત્ની અને બે બાળકોના માસૂમ પરિવારે મોતને વહાલું કર્યું હતું. વાસ્તવમાં એક લોન એપ કંપનીએ સોશ્યલ મિડિયા દ્વારા ભૂપેન્દ્રને લોનની ઓફર કરી અને પછી તેની પાસેથી ભારે વ્યાજ વસૂલવાનું શરૂ કર્યું હતું. આટલું જ નહીં, તેને લોનના પૈસા પણ કંપનીમાં રોકાણ કરવા દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે ભૂપેન્દ્ર પૈસા ન ચૂકવી શક્યો ત્યારે તેને ધમકીભર્યા ફોન આવવા લાગ્યા હતા. આખરે, આ જૂથમાં ફસાઈ ગયા પછી, ભૂપેન્દ્રે તેના પરિવાર સાથે આત્મહત્યા કરી લીધી હતી.
લોન એપ દ્વારા થતી છેતરપિંડી અંગે ભોપાલ પોલીસ કમિશનર હરિનારાયણ ચારી મિશ્રાએ જણાવ્યું હતું કે સાયબર ફ્રોડ ગેંગ દેશભરમાં ફેલાયેલી છે. ઘટનાને અલગ અલગ રીતે અંજામ આપવામાં આવે છે. કોલ સ્પુફિંગના કિસ્સાઓ પણ પ્રકાશમાં આવ્યા છે, જેના દ્વારા છેતરપિંડી કરનારાઓ કોઈ બીજાના નામે કોલ કરીને પૈસા પડાવી લે છે. મોટી સંખ્યામાં લોકો પણ લોન અરજીઓ દ્વારા છેતરપિંડીથી પ્રભાવિત થયાં છે. નિર્ધારિત પાત્રતા અને શરતો વિના લોન આપવાના નામે મોટી છેતરપિંડી થાય છે. ઘણી વખત વાર્ષિક ૨૦૦ થી ૫૦૦ ટકાના દરે લોન આપવામાં આવે છે. શોર્ટકટના લોભને કારણે અનેક લોકો આવી ઘટનાઓનો ભોગ બને છે.
દસ્તાવેજો વિના લોન આપતી એપ તમારા સ્માર્ટફોનની ઍક્સેસ મેળવે છે. આવી સ્થિતિમાં આ એપ્સ ખૂબ જ ખતરનાક બની જાય છે. આવી કોઈ પણ એપ પરથી લોન લેવાનું ટાળો. ત્વરિત લોનની લાલચમાં ન આવો અને આ એપ્સનો ઉપયોગ કરવાનું પણ ટાળો. આ એપ્સ બેંકિંગ વિગતો સાથે તમારી અંગત માહિતી ચોરી શકે છે અને તમે કૌભાંડનો શિકાર બની શકો છો. થર્ડ પાર્ટી વેબસાઈટ અથવા એપ પરથી ક્યારેય કોઈ લોન મોબાઈલ એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરશો નહીં. નકલી એપ અને છેતરપિંડીનો આ પહેલો સંકેત છે.
આ કંપનીઓ પર વિશ્વાસ ન કરો જે કોઈ પણ શરતો વિના તાત્કાલિક લોન આપે છે. આવી કોઈ પણ એપ ડાઉનલોડ કરતાં પહેલાં અને તેને ફોનમાં ઇન્સ્ટોલ કરતાં પહેલાં તે એપની વિશ્વસનીયતા બરાબર તપાસો. આ એપ્સનો ઉપયોગ કરતાં પહેલાં એપ સ્ટોર પર તેમનાં તમામ સુરક્ષા પરિમાણોને કાળજીપૂર્વક વાંચો અને આ એપ્સને સ્ટોરેજ, ગેલેરી અને સંપર્કોને ક્યારેય ઍક્સેસ કરવાની મંજૂરી આપશો નહીં. તમારે એપ સ્ટોર પર ઉપલબ્ધ વપરાશકર્તાની સમીક્ષાઓ પણ કાળજીપૂર્વક વાંચવી જોઈએ. આ એપ્સ પર તમારા દસ્તાવેજો અને અંગત માહિતી આપવાનું ટાળો, કારણ કે તેનો દુરુપયોગ થઈ શકે છે. તમારી બેંક સંબંધિત માહિતી જેમ કે બેંક એકાઉન્ટ, ATM અને UPI માહિતી આપવાનું ટાળો.
– આ લેખમાં પ્રગટ થયેલાં વિચારો લેખકનાં પોતાના છે.
મધ્ય પ્રદેશના મુલતાઈમાં એક યુવકે ઓનલાઈન છેતરપિંડી બાદ ઝેરી પદાર્થ ખાઈને આત્મહત્યા કરી હતી. પોલીસને યુવક પાસેથી એક સુસાઈડ નોટ પણ મળી આવી છે. બાગોલી ગામના સંતોષ સાબલેએ પોતાની સુસાઈડ નોટમાં લખ્યું છે કે મારી સાથે રૂ.પાંચ લાખની છેતરપિંડી થઈ છે અને હું મારા પરિવારને આ વાત કહેવાની હિંમત કરી શક્યો ન હતો, તેથી હું જે કરી રહ્યો છું તે સંપૂર્ણ સભાનતા સાથે કરી રહ્યો છું. મારા મૃત્યુ પાછળનું કારણ મારી સાથે ઓનલાઈન લોન એપ્લિકેશન કંપનીઓની છેતરપિંડી છે.
સંતોષ સાબલેની જેમ ઘણાં એવાં લોકો છે જેઓ ઓનલાઈન લોન ઈન્સ્ટન્ટ લોનમાં ફસાઈ ગયા છે. એવાં ઘણાં લોકો છે જેમણે લોન લીધી નથી અને તેમને રિકવરીના મેસેજ મળી રહ્યા છે. તાજેતરમાં જ મધ્ય પ્રદેશની રાજધાની ભોપાલમાં દેવાથી પરેશાન એક પરિવારે સામુહિક આત્મહત્યા કરી લીધી હતી. યુવાન દંપતીએ તેમનાં બે માસૂમ બાળકોને સલ્ફામિશ્રિત ઠંડાં પીણાં આપ્યાં હતાં. આ પછી બંનેએ એક જ ફાંસી પર લટકી ગયાં હતાં. આવી એપ્સ પહેલાં કોઈ પણ શરત વિના લોન આપવાનું વચન આપે છે અને જો કોઈ તેમની જાળમાં ફસાઈ જાય છે, તો તેઓ ભારે વ્યાજ વસૂલીને અનેકગણા વધુ પૈસા વસૂલ કરે છે.
મોટા ભાગનાં જરૂરિયાતમંદ લોકો આવી લોન એપ્સનો શિકાર બને છે. આ એપ્સ કોઈ પણ કાગળ વગર અને KYC વગર લોન આપવાનું વચન આપે છે, જેથી લોકો સરળતાથી તેમના પર વિશ્વાસ કરે છે. ઉપરાંત, લોન આપતી વખતે સરળ અને ઝડપી પ્રક્રિયાના નામે આ એપ્લિકેશનો વપરાશકર્તાઓની માહિતી જેમ કે સંપર્ક વિગતો, સંદેશાઓ અને ગેલેરી તેમના મોબાઈલમાંથી તેમની જાણ વગર લઈ લે છે. આ પછી વાસ્તવિક રમત શરૂ થાય છે. લોન એપ્લિકેશન્સ વપરાશકર્તાઓની સંપર્ક વિગતો અને ગેલેરીનો ઉપયોગ કરીને પછીથી તેમને બ્લેકમેઈલ કરે છે અને આવી સ્થિતિમાં તેમનો ભોગ બનેલાં પીડિત લોકો પાસે લોનની રકમ બે કે ચાર વખત ચૂકવવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ બચતો નથી. તાજેતરમાં લોન એપ્લિકેશન્સના ફંદામાં ફસાયેલાં લોકો વિશેની દસ્તાવેજી ભારતીય ફિલ્મ ગ્રેમી માટે નોમિનેટ થઈ છે.
અત્યાર સુધીની તપાસ મુજબ આ ગુનો કોરોના વાયરસ રોગચાળા દરમિયાન વધુ ઝડપથી ફેલાયો છે, જ્યારે મોટી સંખ્યામાં લોકો બેરોજગાર બની ગયાં હતાં અને તેમનાં ઘર ચલાવવા માટે લોનની જરૂર પડી હતી. આવી સ્થિતિમાં, આ એપ્સ જે વેરિફિકેશન વિના અને ગેરેંટર વિના લોન આપે છે તે પરેશાન લોકો માટે સારો ઉપાય દેખાઈ રહ્યો છે. જેના કારણે લોકો ઝડપથી તેમની પકડમાં આવી ગયા હતા. આ મોબાઇલ એપ્લિકેશનો લોકપ્રિય બની રહી છે, કારણ કે તેમના દ્વારા મજૂરો, શેરી વિક્રેતાઓ વગેરે લોકો મિનિટોમાં ઑનલાઇન લોન મેળવી શકે છે.
આ લોન એપ્સ આ લોકોને ખૂબ જ ઓછી રકમની લોન આપે છે, પરંતુ તેના બદલામાં મહિને ૧૫ થી ૨૦ ટકા સુધીનું ખૂબ જ ઉંચું વ્યાજ વસૂલવામાં આવે છે. તેમની કામ કરવાની રીત કંઈક અંશે ગેરકાયદેસર શાહુકારો જેવી છે, જે શેરીઓમાં વ્યાજ પર પૈસા આપે છે. ફરક એટલો છે કે આ લોકો ઓનલાઈન કામ કરે છે. લોન લેનાર વ્યક્તિએ તેના મોબાઈલ પર એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરીને ઓનલાઈન ફોર્મ ભરવાનું હોય છે. આ પહેલાં મોબાઈલ યુઝરને એપ્લીકેશનને તેમના ફોનનું કોન્ટેક્ટ લિસ્ટ, ફોટો, વિડિયો અને અન્ય ડિજિટલ કન્ટેન્ટનો એક્સેસ આપવો પડે છે.
આ રીતે યુઝર્સનો તમામ ડેટા એપ ઓપરેટર્સ સુધી પહોંચે છે. ઘણી લોન એપ પર ફોનના ડેટામાંથી ફોટો ચોરી કરવાનો પણ આરોપ છે. આ ફોટાઓની મદદથી લોન લેનાર અથવા તેના પરિવારના સભ્યોના નકલી નગ્ન ફોટા તૈયાર કરવામાં આવ્યા હતા અને બ્લેકમેલિંગ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. તેનાથી પરેશાન થઈને ઘણાં લોકોએ આત્મહત્યા પણ કરી લીધી છે. ચંદીગઢ સાયબર સેલના પ્રભાવ હેઠળના વિસ્તારમાં લોન ગેંગ દ્વારા બ્લેકમેઈલિંગના કારણે ૫૮ લોકોએ આત્મહત્યા કરી હોવાની પુષ્ટિ થઈ છે. તપાસ એજન્સીઓ તેમજ અનેક રાજ્યોની પોલીસની તપાસમાં આ લોન એપ્સની લિંક ચીન સાથે જોડાયેલી હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. મોટા ભાગની એપ્સના સર્વર ફક્ત ચીનમાં જ હાજર છે, જ્યાં ફોનનો ડેટા સેવ થાય છે.
કેટલીક એપ્સના સર્વર પાકિસ્તાનના કરાચી, બાંગ્લા દેશના ઢાકા, નેપાળના કાઠમંડુ અને શ્રીલંકાના કોલંબોમાં પણ મળ્યા છે, પરંતુ ત્યાં પણ તેનું અંતિમ સર્વર ચીન સાથે જોડાયેલું જોવા મળ્યું છે. અત્યાર સુધી કરાયેલી ધરપકડમાં અનેક મામલામાં ચીની નાગરિકો પોલીસના હાથે અલગ અલગ જગ્યાએ પકડાયા છે. બેંગલુરુમાં EDએ ચીની માણસો દ્વારા નિયંત્રિત ૬ શેલ કંપનીઓના પરિસરમાં દરોડા પાડીને ૧૭ કરોડ રૂપિયા જપ્ત કર્યા હતા. દેશના લગભગ દરેક રાજ્યમાં આ લોન એપ્સ દ્વારા ધાકધમકી અને ગુંડાગીરીની ફરિયાદો છે. મધ્યપ્રદેશમાં ૯૦૦ થી વધુ, ચંદીગઢમાં ૧૫૦ થી વધુ અને દિલ્હીમાં ૫૦૦ થી વધુ કેસ પણ પોલીસ સુધી પહોંચ્યા છે. લાખો લોકો ઠગાઈનો ભોગ બની રહ્યા છે.
મધ્ય પ્રદેશની રાજધાની ભોપાલના રતીબાદ પોલીસ સ્ટેશન વિસ્તારમાં રહેતા ભૂપેન્દ્ર વિશ્વકર્માનો પરિવાર આ વર્ષે જુલાઈમાં લોન એપનો શિકાર બન્યો હતો , જેના કારણે પતિ-પત્ની અને બે બાળકોના માસૂમ પરિવારે મોતને વહાલું કર્યું હતું. વાસ્તવમાં એક લોન એપ કંપનીએ સોશ્યલ મિડિયા દ્વારા ભૂપેન્દ્રને લોનની ઓફર કરી અને પછી તેની પાસેથી ભારે વ્યાજ વસૂલવાનું શરૂ કર્યું હતું. આટલું જ નહીં, તેને લોનના પૈસા પણ કંપનીમાં રોકાણ કરવા દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે ભૂપેન્દ્ર પૈસા ન ચૂકવી શક્યો ત્યારે તેને ધમકીભર્યા ફોન આવવા લાગ્યા હતા. આખરે, આ જૂથમાં ફસાઈ ગયા પછી, ભૂપેન્દ્રે તેના પરિવાર સાથે આત્મહત્યા કરી લીધી હતી.
લોન એપ દ્વારા થતી છેતરપિંડી અંગે ભોપાલ પોલીસ કમિશનર હરિનારાયણ ચારી મિશ્રાએ જણાવ્યું હતું કે સાયબર ફ્રોડ ગેંગ દેશભરમાં ફેલાયેલી છે. ઘટનાને અલગ અલગ રીતે અંજામ આપવામાં આવે છે. કોલ સ્પુફિંગના કિસ્સાઓ પણ પ્રકાશમાં આવ્યા છે, જેના દ્વારા છેતરપિંડી કરનારાઓ કોઈ બીજાના નામે કોલ કરીને પૈસા પડાવી લે છે. મોટી સંખ્યામાં લોકો પણ લોન અરજીઓ દ્વારા છેતરપિંડીથી પ્રભાવિત થયાં છે. નિર્ધારિત પાત્રતા અને શરતો વિના લોન આપવાના નામે મોટી છેતરપિંડી થાય છે. ઘણી વખત વાર્ષિક ૨૦૦ થી ૫૦૦ ટકાના દરે લોન આપવામાં આવે છે. શોર્ટકટના લોભને કારણે અનેક લોકો આવી ઘટનાઓનો ભોગ બને છે.
દસ્તાવેજો વિના લોન આપતી એપ તમારા સ્માર્ટફોનની ઍક્સેસ મેળવે છે. આવી સ્થિતિમાં આ એપ્સ ખૂબ જ ખતરનાક બની જાય છે. આવી કોઈ પણ એપ પરથી લોન લેવાનું ટાળો. ત્વરિત લોનની લાલચમાં ન આવો અને આ એપ્સનો ઉપયોગ કરવાનું પણ ટાળો. આ એપ્સ બેંકિંગ વિગતો સાથે તમારી અંગત માહિતી ચોરી શકે છે અને તમે કૌભાંડનો શિકાર બની શકો છો. થર્ડ પાર્ટી વેબસાઈટ અથવા એપ પરથી ક્યારેય કોઈ લોન મોબાઈલ એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરશો નહીં. નકલી એપ અને છેતરપિંડીનો આ પહેલો સંકેત છે.
આ કંપનીઓ પર વિશ્વાસ ન કરો જે કોઈ પણ શરતો વિના તાત્કાલિક લોન આપે છે. આવી કોઈ પણ એપ ડાઉનલોડ કરતાં પહેલાં અને તેને ફોનમાં ઇન્સ્ટોલ કરતાં પહેલાં તે એપની વિશ્વસનીયતા બરાબર તપાસો. આ એપ્સનો ઉપયોગ કરતાં પહેલાં એપ સ્ટોર પર તેમનાં તમામ સુરક્ષા પરિમાણોને કાળજીપૂર્વક વાંચો અને આ એપ્સને સ્ટોરેજ, ગેલેરી અને સંપર્કોને ક્યારેય ઍક્સેસ કરવાની મંજૂરી આપશો નહીં. તમારે એપ સ્ટોર પર ઉપલબ્ધ વપરાશકર્તાની સમીક્ષાઓ પણ કાળજીપૂર્વક વાંચવી જોઈએ. આ એપ્સ પર તમારા દસ્તાવેજો અને અંગત માહિતી આપવાનું ટાળો, કારણ કે તેનો દુરુપયોગ થઈ શકે છે. તમારી બેંક સંબંધિત માહિતી જેમ કે બેંક એકાઉન્ટ, ATM અને UPI માહિતી આપવાનું ટાળો.
– આ લેખમાં પ્રગટ થયેલાં વિચારો લેખકનાં પોતાના છે.