નવી દિલ્હી: રશિયાની (Russia) અર્થવ્યવસ્થાને (Economic) નુકસાન પહોંચાડવા માટે અમેરિકા (America) સહિત ઘણા પશ્ચિમી દેશોએ રશિયા પર આર્થિક પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે. આ સાથે જ રશિયન તેલ (Russian Oil) પર ભાવ મર્યાદા છે. તેનો મુખ્ય હેતુ રશિયન આવક ઘટાડવાનો છે, જેથી યુક્રેન (Ukraine) સાથેના યુદ્ધમાં વપરાતા રશિયન ભંડોળમાં ઘટાડો થાય અને રશિયાની અર્થવ્યવસ્થા નબળી પડે. પરંતુ, સાઉદી અરેબિયા અને રશિયાના નિર્ણયે સમગ્ર અમેરિકાની યોજનાને નિષ્ફળ બનાવી દીધી છે.
મળતી માહિતી અનુસાર સોમવારે OPEC અને રશિયાએ તેમના તેલના ઉત્પાદનમાં દરરોજ લગભગ 3.6 મિલિયન બેરલનો ઘટાડો કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. ઓપેકમાં સાઉદી અરેબિયાનો દબદબો માનવામાં આવે છે. ઓપેક પ્લસ દેશો દરરોજ લગભગ 1.6 મિલિયન બેરલ તેલના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો કરશે. આ નિર્ણય બાદ જ તેલના ભાવમાં લગભગ 6 ટકાનો વધારો થયો હતો. યુએસ અને જી-7 દેશો દ્વારા લાદવામાં આવેલી પ્રાઇસ કેપને કારણે અત્યાર સુધી રશિયા પ્રતિ બેરલ 60 ડોલરથી વધુના ભાવે તેલ વેચી શક્યું ન હતું. પરંતુ તેલ ઉત્પાદનમાં કાપની જાહેરાત બાદ રશિયન તેલની કિંમત પણ 60 ડોલરને પાર કરી ગઈ અને અમેરિકાની પ્રાઇસ કેપ જમીન પર રહી હતી.
તમને જણાવી દઈએ કે જ્યારે યુએસએ રશિયન તેલ પર પ્રાઇસ કેપ લાદી ત્યારે તેની રશિયાના તેલ ઉત્પાદન કે આવક પર બહુ અસર થઈ નથી. કારણ કે રશિયન યુરલ ઓઈલ પહેલાથી જ પ્રતિ બેરલ $60ની નિશ્ચિત કિંમતથી નીચે ટ્રેડ થઈ રહ્યું હતું. પરંતુ હવે યુરલ 60 ડોલર પ્રતિ બેરલથી ઉપર ટ્રેડ કરી રહ્યું છે, જે યુએસ અને પશ્ચિમી દેશો માટે ઝટકો છે.
જાપાન પ્રાઇસ કેપ કરતા વધુ ભાવે રશિયન તેલ ખરીદી રહ્યું છે
રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવા બદલ ભારતની ટીકા કરનાર જાપાન પણ તેલ ઉત્પાદનમાં ઘટાડો કર્યા બાદ રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદી રહ્યું છે. તેમાં પણ, જાપાન પ્રાઇસ કેપ (બેરલ દીઠ $60) કરતાં વધુ ભાવે રશિયન તેલ ખરીદી રહ્યું છે. સ્પષ્ટતામાં જાપાને કહ્યું છે કે તેની ઉર્જા જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવું તેની મજબૂરી છે. તેથી જ તેને અપવાદ ગણવો જોઈએ. અમેરિકાએ પણ જાપાનને રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાની છૂટ આપી છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષના પ્રથમ બે મહિનામાં જાપાને રશિયા પાસેથી લગભગ 7.5 લાખ બેરલ તેલ લગભગ $70 પ્રતિ બેરલના ભાવે ખરીદ્યું હતું. જાપાન એકમાત્ર એવો દેશ નથી જે રશિયન ઓઇલ પર લાદવામાં આવેલી કિંમત મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન કરે છે. ભારત રશિયાને પ્રતિ બેરલ 60 ડોલરથી વધુ ચૂકવી રહ્યું છે.
અમેરિકાની ખરી કસોટી
આવી સ્થિતિમાં તે જોવાનું રસપ્રદ રહેશે કે શું વૈશ્વિક તેલના ભાવમાં વધારા વચ્ચે રશિયન તેલ પ્રાઇસ કેપ પર નિયંત્રણમાં રહે છે કે નહીં. રશિયા આ બહાને પ્રાઇસ કેપ કરતાં વધુ કિંમતે તેલ વેચીને તેની આવકની ભરપાઈ કરવા માંગે છે, જે યુએસ પ્રતિબંધોને કારણે તેની આવકમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. સાઉદી અરેબિયાનું પ્રભુત્વ ધરાવતા ઓપેક અને રશિયાના તેલ ઉત્પાદનમાં કાપ મૂકવાના નિર્ણયને રશિયન તેલ પર યુએસની આગેવાની હેઠળની પ્રાઇસ કેપની કસોટી તરીકે જોવામાં આવી રહી છે. જો કે, જાપાન રશિયા પાસેથી જે તેલ ખરીદી રહ્યું છે તે રશિયન તેલની નિકાસનો માત્ર એક અંશ છે. પરંતુ જાપાનનું પગલું બતાવે છે કે રશિયન તેલ પર ભાવ મર્યાદા લાદવાના યુએસની આગેવાની હેઠળના પ્રયાસો ઓછા થઈ રહ્યા છે.
