નવી દિલ્હી: ગૌતમ અદાણીનું (Gautam Adani) નામ હાલમાં સૌથી વધુ ચર્ચામાં છે. પાછલા વર્ષની જેમ, સૌથી વધુ કમાણીની દ્રષ્ટિએ નહીં, પરંતુ એક મહિનામાં સૌથી વધુ સંપત્તિ ગુમાવવાના કિસ્સામાં. અમેરિકન શોર્ટ વિક્રેતા કંપની હિંદનબર્ગનો અહેવાલ (Hindenburg report) 24 જાન્યુઆરી 2023 ના રોજ પ્રકાશિત થયો હતો અને બીજા જ દિવસથી અદાણી કંપનીઓના શેર આવા સુનામીમાં આવ્યા હતા કે અદાણી ગ્રુપ માર્કેટ કેપ 12 લાખ કરોડથી વધુનો ઘટાડો થયો છે. દરમિયાન, ગ્રુપની દરેક કંપનીના શેર ખરાબ રીતે તૂટી ગયા હતા, પરંતુ સૌથી ઓછી અસર અડાણી બંદરોના શેર પર થઈ હતી.
પ્લાસ્ટિક બિઝનેસથી કિસ્મત ચમકી
અદાણી બંદરો અદાણી ગ્રુપની તમામ કંપનીઓમાં કમાણી કરવામાં મોખરે રહ્યા છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, 90 ના દાયકામાં અદાણી સામ્રાજ્યના વિસ્તરણની ક્રેડિટ પણ અદાણી બંદરો પર જાય છે. ગૌતમ અદાણી, એક ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થતા 60 વર્ષના ઉદ્યોગપતિ, તેના પરિવારનો પ્રથમ પેઢી ઉદ્યોગપતિ છે. મધ્યમાં અભ્યાસ છોડીને, તેમણે પરિવારને આર્થિક મદદ પૂરી પાડવા માટે વ્યવસાયની દુનિયામાં પ્રવેશ કર્યો હતો. તેમણે પ્રથમ વખત 1978 માં હીરાના વ્યવસાયમાં હાથ અજમાવ્યો, પરંતુ વર્ષ 1981 થી, તેણે મોટા ભાઈના પ્લાસ્ટિકના વ્યવસાયમાં પ્રવેશ કર્યો. આ પછી, અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝ લિમિટેડ 1988 માં અસ્તિત્વમાં આવ્યા હતા.
આ રીતે પોર્ટના રાજા બનવાની સફર શરૂ થઈ
આ પછી, 1991 માં, વડા પ્રધાન નરસિંહ રાવની સરકારમાં, જ્યારે નાણાં પ્રધાન મનમોહન સિંહે આર્થિક સુધારા શરૂ કર્યા. ઉદારીકરણ શરૂ થઈ ગયું હતું અને ગુજરાતની ચીમનભાઇ પટેલ સરકારે ધંધાને સરળ બનાવવા માટે ખાનગી કંપનીઓને બંદરો ફાળવવાનું શરૂ કર્યું હતું. તે સમયે, સરકારે ખાનગી હાથમાં આપવા માટે 10 બંદરોની સૂચિ તૈયાર કરી હતી, જેમાંથી એક મુન્દ્ર બંદર હતો. 1995 માં, ગૌતમ અદાણીની કંપની અદાણી બંદરોને 8000 હેક્ટરમાં ફેલાયેલા આ મુન્દ્ર બંદરના સંચાલન માટેનો કરાર મળ્યો હતો.
મુન્દ્રાની જમીન ભરતીમાં ડૂબી જતી હતી
મુન્દ્રા બંદરની જમીન અંગે વિપક્ષોએ સતત સરકારને ઘેરી લીધી છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે આ જમીન અદાણી બંદરો દ્વારા ચોરસ ફૂટ દીઠ એક રૂપિયાના ભાવે પ્રાપ્ત થઈ હતી. ગયા વર્ષે 2022 માં એક ઇન્ટરવ્યુમાં ગૌતમ અદાણીએ આ વિશે કહ્યું હતું કે, તેને વેસ્ટલેન્ડની ભૂમિ મળી છે, જે તે સમયે ખૂબ ઓછી હતી. અદાણીના જણાવ્યા મુજબ, વાસ્તવિકતામાં તે જમીન હતી, તે ભરતી સમયે પાણીમાં જતી રહેતી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે આ જમીનને સરખી કરાવવા માટે 3-4 ફુટ રિક્વર કરી અને તેના પરનો ખર્ચ તેની મૂળ કિંમત કરતા વધારે હતો.
દેશનો સૌથી મોટો બંદર મુન્દ્રા બંદર
જમીનને ઠીક કરીને મુંદરાને નફાકારક સોદો કરવામાં લગભગ 10 વર્ષ અદાણી બંદરોનો સમય લાગ્યો. હાલમાં, અદાણી ગ્રુપનો મુંદ્રા બંદર આજે ભારતનો સૌથી મોટો ખાનગી બંદર છે. ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, ગોવા, કેરળ, આંધ્રપ્રદેશ, તમિલનાડુ અને ઓડિશા જેવા સાત દરિયાઇ રાજ્યોમાં અદાણી બંદરો 13 ઘરેલું બંદરોમાં હાજર છે. વાર્ષિક મુન્દ્ર પોર્ટ પર આશરે 100 મિલિયન ટન માલની ઉતરે છે. અહીંની અદ્યતન અને સિસ્ટીક તકનીક અન્ય બંદરોથી અલગ છે. તે દેશનો શ્રેષ્ઠ બંદર છે અને તે ભારતભરમાં લગભગ એક ચતુર્થાંશ માલની હિલચાલ તરફ દોરી જાય છે.
મુંદ્રા બંદર કેવી રીતે પ્રાપ્ત થાય છે?
મુન્દ્ર બંદર એ દેશનો સૌથી મોટો બંદર છે અને તે સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન (એસઇઝેડ) હેઠળ બનાવવામાં આવ્યો છે, જેનો અર્થ છે કે તેની પ્રમોટર કંપનીએ કોઈ કર ચૂકવવો પડતો નથી. ગૌતમ અદાણીનો પુત્ર કરણ અદાણી અદાણી પોર્ટ્સ અને સેઝ લિ. ના સીઈઓ છે. તેમાં વીજળી પ્લાન્ટ, ખાનગી રેલ્વે લાઇન અને ખાનગી એરપોર્ટ પણ છે. મુન્દ્ર બંદર વિશ્વની સૌથી મોટી કોલસા અનલોડિંગ ક્ષમતા માટે પણ જાણીતું છે. પ્રારંભિક સમયમાં, મુંડ્ર બંદર પર લોડિંગ-અનલોડિંગમાં લેવામાં આવેલા સમયને કારણે ગૌતમ અદાણીને દર વર્ષે 10 થી 12 કરોડની ખોટ હતી. આ સમયને ઘટાડવા માટે, તેમણે ટેકનોલોજીના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપ્યું અને આજે મધ્ય પૂર્વ એશિયા, પશ્ચિમ એશિયા અને આફ્રિકાના 70 ટકા વેપાર સહિતની ઘણી અદ્યતન તકનીકોના આધારે આ બંદરમાંથી કાર્યરત છે.
કોઈપણ બંદરની જેમ, મુંડ્રા બંદરો પણ લોડિંગ-અનલોડિંગ, સ્ટોર્સ અને કાર્ગો, ક્રૂડ, રાસાયણિકમાંથી આવતા અન્ય માલની ડિલિવરી દ્વારા કમાય છે. મુન્દ્ર બંદર પર 24 થી વધુ વેરહાઉસ છે અને ક્રૂડ-રાસાયણિક સંગ્રહિત કરવા માટે 97 થી વધુ ટાંકી અને પાઇપલાઇન્સ છે, જે નવીનતમ તકનીકોથી સજ્જ છે અને સલામતીની દ્રષ્ટિએ અન્ય બંદરોમાં શ્રેષ્ઠ છે. કાર્ગો સેવાના દરેક તબક્કે નિશ્ચિત ફી લે છે, જે તેને મોટા પૈસા બનાવે છે.
ખરાબ સમયમાં પણ આવક 18% વધી
દેશની સૌથી મોટી ઇન્ટિગ્રેટેડ લોજિસ્ટિક્સ કંપની અદાણી પોર્ટ્સ અને સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન (એપીએસઇઝેડ) નો નફો વર્તમાન નાણાકીય વર્ષના ડિસેમ્બર ક્વાર્ટરમાં 1315 કરોડ રૂપિયા હતો, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળા કરતા 13 ટકા ઓછો છે. એક વર્ષ પહેલા ડિસેમ્બર ક્વાર્ટરમાં કંપનીનો ચોખ્ખો નફો રૂ .1567 કરોડ હતો. આ ક્વાર્ટરમાં, વાર્ષિક ધોરણે કંપનીની આવક 18 ટકા વધી છે. હિંદનબર્ગના અહેવાલમાં આવ્યા પછી અદાણી બંદરોના શેર પણ ખરાબ રીતે તૂટી ગયા હતા, પરંતુ અન્ય કંપનીઓના શેરો કરતા ઘટાડો દર ઓછો હતો. એકંદરે, સ્ટોક 30 ટકા સરકી ગયો અને હવે તે સતત જોઈ રહ્યો છે.
અદાણી બંદર પર હિંડનબર્ગની સૌથી ઓછી અસર
જ્યારે અદાણી બંદરની નવીનતમ ચાલ પર નજર કરીએ છીએ, ત્યારે હિંડનબર્ગનો સંશોધન અહેવાલ 24 જાન્યુઆરીએ પ્રકાશિત થયો હતો, શેરનો ભાવ રૂ. 761.20 હતો અને 25 જાન્યુઆરી 2023 પછી, તે 25 જાન્યુઆરી 2023 પછી રૂ. 462.45 ની નીચી સપાટીને સ્પર્શી ગયો હતો. 2 ફેબ્રુઆરીએ, આ સ્ટોક આ નીચા-સ્તરે પહોંચ્યો. તે આખા મહિના દરમિયાન ઘટતો રહ્યો, પરંતુ તે અદાણીના અન્ય શેર્સ કરતા ઓછો હતો. અન્ય શેરો વિશે વાત કરતા, અદાણી ગ્રીન લગભગ 85 ટકા તૂટી ગયો હતો.
