નવી દિલ્હી: બ્રિટનની મહારાણી એલિઝાબેથ દ્વિતીયના નિધન બાદ સોમવારે તેઓના અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવશે. આ પ્રસંગે ચીનને (China) આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે અપમાનનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. રાણીના અંતિમ સંસ્કારમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ દ્વારા મોકલવામાં આવેલા પ્રતિનિધિમંડળે તાજેતરમાં સંસદમાં રાખવામાં આવેલી રાણી એલિઝાબેથની શબપેટી જોવાનો ઇનકાર કરી દીધો હતો. હવે એવા અહેવાલો છે કે આ અધિકારીઓને પણ સોમવારે વેસ્ટમિંસ્ટર એબીમાં તેમના અંતિમ સંસ્કારની અંદર જવા દેવામાં આવશે નહીં. ચીનના ઉપરાષ્ટ્રપતિ વાંગ કિશાનને પણ મહારાણી એલિઝાબેથ દ્વિતીયના અંતિમ સંસ્કારમાં જિનપિંગના વિશેષ પ્રતિનિધિ તરીકે મોકલવામાં આવ્યા છે. આ સમગ્ર મામલા પછી બ્રિટન અને ચીન વચ્ચેના સંબંધો કેટલી હદે વણસેલા છે તે દુનિયા સામે આવ્યું છે.
રાણીના અંતિમ સંસ્કાર દરમિયાન કોમનવેલ્થ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ફોરેન અફેર્સ દ્વારા ગયા અઠવાડિયે જ આમંત્રણ કાર્ડ તૈયાર કરવામાં આવ્યા હતા. મળતી માહિતી મુજબ આમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગને પણ આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ તેઓ હાજર રહી શક્યા ન હતા. વાંગે બેઇજિંગમાં બ્રિટિશ દૂતાવાસમાં સરકાર વતી શોક સંદેશ લખ્યો અને એક મિનિટનું મૌન પાળ્યું હતું. છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં ચીન પ્રત્યે યુકે સરકારનું વલણ ખૂબ જ કડક બન્યું છે. હવે દેશના વડાપ્રધાન બની ગયેલા લિઝ ટ્રુસે પણ સંકેત આપ્યા છે કે ચીન સામે તેમની નીતિ આસાન નહીં હોય. તેના પુરોગામી બોરિસ જોન્સનથી વિપરીત, તે ચીન પ્રત્યે કડક વલણ અપનાવશે. ટ્રસ ઉઇગુર મુસ્લિમો સાથેના ચીનના વ્યવહારને નરસંહાર ગણાવે છે.
મળતી માહિતી મુજબ ગયા વર્ષે હાઉસ ઓફ કોમન્સ એન્ડ લોર્ડ્સના સ્પીકરે ચીનના રાજદૂત ઝેંગ ઝેગુઆંગને સંસદમાંથી પ્રતિબંધિત કર્યો હતો. ચીને યુકેના ઘણા ધારાસભ્યો પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. તેનું કારણ ચીનના શિનજિયાંગમાં રહેતા ઉઇગર મુસ્લિમો છે. હાઉસ ઓફ કોમન્સે આ પ્રતિનિધિમંડળને વેસ્ટમિંસ્ટર એબીમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપવી કે કેમ તે અંગે ચર્ચાઓ ચાલુ છે. ચીન અને બ્રિટન ઉપરાંત, આ નવા વિકાસથી સંસદ અને યુકે સરકાર વચ્ચેના મતભેદો પણ સામે આવ્યા છે. જ્યાં સંસદે ચીન પર હંમેશા કડક વલણ અપનાવ્યું છે, ત્યાં સરકારનું વલણ લવચીક રહ્યું છે.
ચીનથી બ્રિટન કેમ નારાજ છે?
રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધ દરમિયાન ચીન દ્વારા રશિયાને સમર્થન આપવા બદલ બ્રિટન ચીનથી નારાજ છે. આ પહેલા અમેરિકા સાથે ચીનનો તણાવ કોઈનાથી છુપાયેલો નથી. યુએસ અને યુકે પરંપરાગત રીતે નજીક છે. આવી સ્થિતિમાં ચીન બ્રિટનને પસંદ નથી કરતું. ત્રીજું કારણ એ છે કે એક સમયે બ્રિટન વિશ્વ પર રાજ કરતું હતું. બ્રિટનને ચીનને નવા ઉભરતા દેશ તરીકે જોવાનું પસંદ નથી. સૌથી મોટી વાત એ છે કે ચીને પોતાની નૌકાદળને ઘણી શક્તિશાળી બનાવી છે. ચીને અનેકવાર બ્રિટનને ધમકી પણ આપી છે. ખાસ કરીને જ્યારે બ્રિટને એશિયા પેસિફિક મહાસાગરમાં અમેરિકાની ગતિવિધિઓ પર ચીનના હઠીલા વલણ સામે વાંધો ઉઠાવ્યો ત્યારે ચીને બ્રિટનને ધમકીભર્યા શબ્દો બોલ્યા. તાઈવાનના મુદ્દે બ્રિટન પણ ચીનથી નારાજ છે.
