ભગવાનશ્રીકૃષ્ણએ દ્વાપરયુગમાં ભૂિમ પર અવતાર ધારણ કરી અનેક બાળલીલા કરી હતી. શ્રીમદ્ ભગવદ્ ગીતામાં ભગવાનની બાળલીલાનું વર્ણન વેદવ્યાસજીએ કર્યું છે. વૃંદાવદનમાં અનેક વનો આવ્યા છે. વૃંદાવન, તાડવન, નિધિવન, કોિકલવન, કામ્યવન, મધુવન, ભાંડિરવન, બેલવન, મહાવન, બહુલાવન, લોહાવન, કુમુદવન વગેરે…. આમ બાર વનનું વર્ણન શ્રીમદ્ ભાગવતમાં કરવામાં આવ્યું છે. દરેક વનમાં શ્રીકૃષ્ણએ તેમના સખા સાથે બાળલીલા કરી છે. તેમાનું એક વન ભાંડિરવન તરીકે ઓળખાય છે. જયાં ભગવાને અનેક રાક્ષસોનો સંહાર કર્યો છે. શાસ્ત્રોમાં ભાંડિરવનમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ અનેક અદ્ભૂત લીલા કરવામાં આવી છે તેનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે.
એક દિવસ શ્રીકૃષ્ણ ભગવાન ભાંડિરવનમાં અક વૃક્ષ નીચે બેસીને મધુર વાંસળી વગાડી રહ્યાં હતા. આ સંગીતની ધૂન સાંભળી શ્રીમતી રાધારાણી અને સખીઓ મોહિત થઇ ગઇ હતી અને બધા સાથે મળી શ્રીકૃષ્ણને મળવા દોડી ગઇ હતી અને શ્રીમતી રાધારાણીએ ધીમા અવાજે શ્રીકૃષ્ણને પૂછયું હતું કે તમારા િમત્ર સાથે આ વનમાં કઇ કઇ રમતો રમો છો? ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ કહ્યું હતું કે મેં અને મારા િમત્રો આ વનમાં કુસ્તી કરીએ છીએ મેં પહેલવાન બની જાઉં છું અને મારા િમત્રો કુસ્તી કરું છું. લલિતાજી હસવા લાગી. અને ભગવાન શ્રીકૃષ્ણને કહ્યું હતું. કે હું સ્વયંમ્ પહેલવાનની વેશભૂષા કરી કુસ્તીના અનેક દાવ બતાઉં છું. રાધારાની ભગવાનની સાથે આ વનમાં કુસ્તી બાજી કરી હતી.
આજે પણ અહીંયા ભગવાનની સાથે રાધારાણીનું કુસ્તીલીલાના દર્શન થાય છે. વિશાળ ભાંડીર વટ (વૃક્ષ) ની એક જોડી છે જેની નીચે રાધા કૃષ્ણનો લગ્ન સમારોહ યોજાયો હતો. હાલમાં, ભાંડિર વટ નીચે રાધા કૃષ્ણને સમર્પિત એક નાનું મંદિર છે. મંદિર પરિસરની અંદર ભગવાન બલરામને સમર્પિત એક મંદિર પણ છે. આ લીલા સ્થલીના દર્શન આજે પણ આપણે મથુરા જિલ્લા, ઉત્તર પ્રદેશ, મતવિસ્તારમાં ભાંડિરવન ગામમાં છે.
આ સ્થળ સાંસ્કૃતિક મહત્વ ધરાવે છે કારણ કે બ્રહ્મ વૈવર્ત પુરાણ અને ગર્ગ સંહિતા જેવા સંસ્કૃત ગ્રંથો અનુસાર, રાધા કૃષ્ણ ભગવાન બ્રહ્માની હાજરીમાં ભાંડિરવન જંગલમાં લગ્ન કર્યા હતા, જેઓ તેમના લગ્ન સમારોહ માટે પૂજારી પણ બન્યા હતા. વાર્ષિક ધોરણે, આ દિવ્ય લગ્ન ફૂલેરા દૂજના પ્રસંગે ઉજવવામાં આવે છે જે સામાન્ય રીતે માર્ચ મહિનામાં આવે છે. ભાંડિરવનમાં શ્રીરાધારાણી તથા અાનંદવિહારીનું સુંદર વિગ્રહનું એક મંિદર છે. આ મંિદરમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનું એક અદભૂત રૂપ છે. ભગવાન ઊભા ઊભા પોતાના જમણા હાથે શ્રીમતી રાધારાણીના માંગમાં કુમકુમ લગાવી રહ્યાં છે એવાં સુંદર વિગ્રહના દર્શન પ્રાપ્ત થાય છે. મંિદરની સામે વેણુકૂપ નામનો કૂવો છે. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ પોતાની વાંસળી દ્વારા આ કૂવાનું નિર્માણ કયુઁ હતું.
અેક દિવસ ભગવાન પોતાના બાળસખાઓ સાથે ભાડિંરવનમાં રમત રમી રહ્યા હતા ત્યારે પ્રલમ્બાસુર નામનો રાક્ષસ બાળકનો વેશ ધારણ કરીને ગોપાઓના સમુહમાં આવી જાય છે. પ્રલમ્બાસુર એક મજબૂત અને શક્તિશાળી રાક્ષસ હતો જેને મથુરાના જુલમી રાજા કંસ દ્વારા કૃષ્ણ અને બલરામને મારવા મોકલવામાં આવ્યો હતો. તે ભાંડિરવન ખાતે હતું જ્યાં ભગવાન બલરામ દ્વારા પ્રલંભાસુર રાક્ષસનો વધ કરવામાં આવ્યો હતો.વાર્તા આ રીતે ચાલે છે “એકવાર, પ્રલમ્બાસુર નામનો એક મહાન રાક્ષસ બલરામ અને કૃષ્ણ બંનેને મારી નાખવાના ઇરાદાથી, છોકરાના વેશમાં ગોપાઓ (ગોવાળો) ના પ્લેગ્રુપમાં પ્રવેશ્યો. પરંતુ કૃષ્ણ, જે પહેલાથી જ આ વાતથી વાકેફ હતા, તે રાક્ષસને કેવી રીતે મારવા તે વિચારવા લાગ્યા.
જો કે, બાહ્ય રીતે તેણે તેને એક મિત્ર તરીકે સ્વીકાર્યો. રમતના નિયમો અનુસાર, દ્વંદ્વયુદ્ધની રમતમાં પરાજય પામેલા સભ્યોએ વિજયી સભ્યોને તેમની પીઠ પર લઈ જવાના હતા. જ્યારે બલરામનો પક્ષ વિજયી બન્યો, ત્યારે કૃષ્ણના પક્ષના છોકરાઓને તેઓને તેમની પીઠ પર ભાંડિરવનના જંગલમાં લઈ જાઓ. અન્યોનું અનુકરણ કરીને, પ્રલંબાસુર, જે કૃષ્ણના પક્ષમાં ગોવાળો છોકરા તરીકે દેખાયો, તેણે બલરામને તેની પીઠ પર બેસાડી. કૃષ્ણના સંગાથથી બચવા માટે, પ્રલંબાસુર બલરામને દૂર લઈ ગયો. પરંતુ ટૂંક સમયમાં જ રાક્ષસને બલરામનો ભારે બોજ લાગવા લાગ્યો, અને તે સહન ન કરી શકવાને કારણે તેણે પોતાનું અસલી રૂપ ધારણ કર્યું. પ્રથમ તો બલરામને રાક્ષસના દેખાવથી આશ્ચર્ય થયું, પરંતુ તે ઝડપથી સમજી ગયો કે તેને ઊંચકીને લઈ જવામાં આવી રહ્યો છે. એક રાક્ષસ જે તેને મારવા માંગતો હતો. તરત જ, તેણે તેની મજબૂત મુઠ્ઠી વડે પ્રલંભાસુરના માથા પર પ્રહાર કર્યો, જે તેના મોંમાંથી લોહી વહેવા લાગતા જબરદસ્ત અવાજ સાથે મૃત્યુ પામ્યો.
જય શ્રીકૃષ્ણ….
