સુપ્રીમ કોર્ટે સોમવારે વકફ (સુધારા) અધિનિયમ, 2025 ની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી અરજીઓની યાદી પર વિચાર કરવા સંમતિ આપી. મુખ્ય ન્યાયાધીશ સંજીવ ખન્નાની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે જમિયત ઉલેમા-એ-હિંદ વતી વરિષ્ઠ વકીલ કપિલ સિબ્બલની દલીલો સાંભળી, જેમાં તેમણે કહ્યું કે અરજીઓ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને તેને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ. સીજેઆઈએ કહ્યું, હું ઉલ્લેખ પેપર જોઈશ અને નિર્ણય લઈશ.
બજેટ સત્રમાં સંસદ દ્વારા પસાર કરાયેલ વકફ (સુધારા) બિલ, 2025 ને શનિવારે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુની મંજૂરી મળી ગઈ. ગેઝેટ નોટિફિકેશન બહાર પાડવાની સાથે વકફ એક્ટ, 1995નું નામ પણ બદલીને યુનિફાઇડ વકફ મેનેજમેન્ટ, એમ્પાવરમેન્ટ, એફિશિયન્સી એન્ડ ડેવલપમેન્ટ (UMEED) એક્ટ, 1995 કરવામાં આવ્યું છે.
કપિલ સિબ્બલે ઇસ્લામિક ધાર્મિક નેતાઓના સંગઠન જમિયત ઉલેમા-એ-હિંદના પ્રમુખ મૌલાના અરશદ મદનીએ દાખલ કરેલી અરજીનો ઉલ્લેખ કર્યો. સીજેઆઈ સંજીવ ખન્નાએ સિબ્બલને પૂછ્યું કે જ્યારે તાત્કાલિક સુનાવણી માટે ઈમેલ મોકલવાની એક નિશ્ચિત પ્રક્રિયા હતી ત્યારે મૌખિક ઉલ્લેખ કેમ કરવામાં આવી રહ્યો હતો.
તેમણે સિબ્બલને ઉલ્લેખ પત્ર દાખલ કરવા કહ્યું. જ્યારે સિબ્બલે ધ્યાન દોર્યું કે તે પહેલાથી જ થઈ ગયું છે, ત્યારે સીજેઆઈએ કહ્યું કે તેઓ બપોરે તેની તપાસ કરશે અને જરૂરી પગલાં લેશે. ધારાસભ્ય અસદુદ્દીન ઓવૈસી દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીનો ઉલ્લેખ એડવોકેટ નિઝામ પાશા દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. વધુમાં, વક્ફ બિલને પડકારતી ત્રણ અન્ય અરજીઓ રાષ્ટ્રપતિની સંમતિ પહેલાં જ દાખલ કરવામાં આવી હતી.
કોંગ્રેસે તેને બંધારણ પર હુમલો ગણાવ્યો
શુક્રવારે સંસદ દ્વારા વકફ (સુધારા) બિલ, 2025 પસાર થયા પછી તરત જ સુધારાઓને પડકારતી અનેક અરજીઓ સર્વોચ્ચ અદાલતમાં દાખલ કરવામાં આવી હતી. કોંગ્રેસે જાહેરાત કરી હતી કે તે વક્ફ (સુધારા) બિલને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારશે. કોંગ્રેસનું કહેવું છે કે આ બંધારણના મૂળભૂત માળખા પર હુમલો છે અને તેનો ઉદ્દેશ્ય દેશને ધર્મના આધારે વિભાજીત કરવાનો છે.
કોંગ્રેસના સાંસદ અને લોકસભામાં પાર્ટીના વ્હીપ મોહમ્મદ જાવેદે પોતાની અરજીમાં જણાવ્યું હતું કે આ સુધારા બંધારણના અનુચ્છેદ 14 (સમાનતાનો અધિકાર), 25 (ધર્મનું પાલન અને પ્રચાર કરવાની સ્વતંત્રતા), 26 (ધાર્મિક સંપ્રદાયોને તેમના ધાર્મિક બાબતોનું સંચાલન કરવાની સ્વતંત્રતા), 29 (લઘુમતીઓના અધિકારો) અને 300એ (સંપત્તિનો અધિકાર)નું ઉલ્લંઘન કરે છે.
ધાર્મિક સ્વતંત્રતા છીનવી લેવાનું કાવતરું: જમિયત
જમિયત ઉલેમા-એ-હિંદે પોતાની અરજીમાં કહ્યું છે કે આ કાયદો દેશના બંધારણ પર સીધો હુમલો છે, જે તેના નાગરિકોને સમાન અધિકારો જ નહીં પરંતુ તેમને સંપૂર્ણ ધાર્મિક સ્વતંત્રતા પણ પ્રદાન કરે છે. જમિયતે કહ્યું કે, આ બિલ મુસ્લિમોની ધાર્મિક સ્વતંત્રતા છીનવી લેવાનું કાવતરું છે.
તેથી અમે વકફ (સુધારા) અધિનિયમ, 2025 ને સર્વોચ્ચ અદાલતમાં પડકાર્યો છે અને જમિયત ઉલેમા-એ-હિંદના રાજ્ય એકમો પણ પોતપોતાના રાજ્યોની ઉચ્ચ અદાલતોમાં આ કાયદાની બંધારણીય માન્યતાને પડકારશે. તેવી જ રીતે ઓલ ઈન્ડિયા મજલિસ-એ-ઈત્તેહાદુલ મુસલમીન (AIMIM)ના વડા અકબરુદ્દીન ઓવૈસીએ સર્વોચ્ચ અદાલતનો સંપર્ક કર્યો હતો.
સુપ્રીમ કોર્ટમાં કોણ પહોંચ્યું?
AIMIM પ્રમુખ અસદુદ્દીન ઓવૈસી, આમ આદમી પાર્ટીના ધારાસભ્ય અમાનતુલ્લાહ ખાને વક્ફ કાયદામાં સુધારાની માન્યતાને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારી છે. પરંતુ સૌ પ્રથમ કોંગ્રેસના સાંસદ મોહમ્મદ જાવેદે 4 એપ્રિલે અરજી દાખલ કરી હતી. આ અરજી કેરળના સુન્ની મુસ્લિમ વિદ્વાનોની ધાર્મિક સંસ્થા સમસ્થ કેરળ જમિયત-ઉલ ઉલેમા અને એનજીઓ એસોસિએશન ફોર ધ પ્રોટેક્શન ઓફ સિવિલ રાઇટ્સ દ્વારા એડવોકેટ ઝુલ્ફિકર અલી પી એસ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવી હતી. જમિયત ઉલેમા-એ-હિંદે કપિલ સિબ્બલ દ્વારા અરજી દાખલ કરી છે.
વકફ કાયદાથી ગરીબ મુસ્લિમોને ફાયદો: કેન્દ્ર
કેન્દ્ર સરકારે કહ્યું કે આ કાયદાથી કરોડો ગરીબ મુસ્લિમોને ફાયદો થશે અને તે કોઈપણ મુસ્લિમને કોઈપણ રીતે નુકસાન પહોંચાડતું નથી. લઘુમતી બાબતોના મંત્રી કિરેન રિજિજુએ કહ્યું કે આ કાયદો વકફ મિલકતોમાં દખલ કરતો નથી. મોદી સરકાર ‘સબકા સાથ અને સબકા વિકાસ’ ના વિઝન સાથે કામ કરે છે.
