નવી દિલ્હી: કોંગ્રેસની (Congress) ‘ભારત જોડો યાત્રા’ (Bharat Jodo Yatra) આજે 100 દિવસ પૂર્ણ કરી રહી છે અને આ પ્રસંગે જયપુરમાં સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ ‘ભારત જોડો કોન્સર્ટ’નું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. યાત્રાનું નેતૃત્વ કરી રહેલા રાહુલ ગાંધી (Rahul Gandhi) અહીં પ્રેસ કોન્ફરન્સ પણ કરશે. રાહુલ ગાંધી બપોરે દૌસામાં પત્રકાર પરિષદને સંબોધશે. રાહુલની સાથે હિમાચલ પ્રદેશના (Himachal Pradesh) નવા ચૂંટાયેલા મુખ્યમંત્રી સુખવિંદર સિંહ સુખુ અને ત્યાંના કોંગ્રેસના ધારાસભ્યો પણ હશે.
રાહુલ ગાંધી જ્યારે 7 સપ્ટેમ્બરે કન્યાકુમારીથી ભારતના જન ગણ મનની શોધખોળ કરવા ભારત જોડો યાત્રા પર પગપાળા નીકળ્યા ત્યારે કોંગ્રેસના આ ‘રાજકુમાર’ વિશે લોકોના મનમાં ઘણી આશંકાઓ હતી. 3570 કિમીની મુસાફરી, હવામાનની પલટો, કોંગ્રેસીઓ ચાલવાનું ભૂલી ગયા.ત્યારે લોકોને મનમાં થતું કે તે કેવી રીતે કરશે? શું તે શક્ય બનશે?
વાસ્તવમાં ભારતના ઉત્તર અને દક્ષિણ છેડાને જોડતું આ અંતર એટલું વિશાળ હતું કે લોકોના મનમાં અનેક સવાલો ઉઠી રહ્યા હતા. આજે 16 ડિસેમ્બરે રાહુલની પદયાત્રાને 100 દિવસ પૂરા થયા છે અને આ 100 દિવસની કમાણીથી કોંગ્રેસ કેડરમાં ઉત્સાહનો અભૂતપૂર્વ સંચાર થયો છે. હવે આ સફરમાં રાહુલના નામે આંકડાનો રેકોર્ડ છે. જે રાહુલ ગાંધીને 2024ના પડકાર માટે મજબૂત પાયો બનશે.
100 દિવસ, 8 રાજ્યો, 42 જિલ્લા અને 2800 કિમી પગપાળા
100 દિવસ, 8 રાજ્યો (તમિલનાડુ, કેરળ, આંધ્રપ્રદેશ, તેલંગાણા, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા, મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન), 42 જિલ્લાઓ અને 2800 કિમી પગપાળા. ભારત જોડો યાત્રાનો આ ડેટા કોઈ સરળ યાત્રાની વાર્તા નથી. 7 સપ્ટેમ્બરે કન્યાકુમારીની ભરપૂર ગરમીથી, જ્યારે રાહુલે તેમની યાત્રા શરૂ કરી, ત્યારથી ભારતનું ચૂંટણી અને મોસમનું વાતાવરણ બદલાઈ ગયું છે. આ 100 દિવસમાં રાહુલે હવામાનને અનુરૂપ બનીને માત્ર પોતાની ચુસ્તી ફુર્તિ જાળવી રાખી નથી, પરંતુ રાજકીય પવન પણ થોડો કોંગ્રેસની તરફેણમાં ફેરવ્યો છે.
હિમાચલની જીતે કોંગ્રેસ માટે રાહતનો શ્વાસ લીધો છે, પરંતુ ગુજરાત અને દિલ્હીની સંખ્યા હજુ પણ પ્રશ્નાર્થમાં છે. રાહુલના નેતૃત્વમાં કોંગ્રેસીઓના આ એકત્રીકરણે પાર્ટીને ઊર્જા આપી છે, જેની કોંગ્રેસને કદાચ 2014થી જરૂર હતી. કોંગ્રેસ રાહુલના સમગ્ર ભારત સાથે જોડાણ અનુભવવા માંગતી હતી. કોંગ્રેસને ચૂંટણીમાં આ સફળતા મળી ન હતી. પરંતુ ચૂંટણીના ધમાસાણથી દૂર રાહુલ જનતા સાથે જોડાણ સ્થાપિત કરવામાં સફળ જણાય છે અને તેમની છબી પણ બદલાઈ રહી છે.
રાહુલ ગાંધીની બદલાતી ઈમેજ
રાહુલ ગાંધીને રાજકારણમાં આવ્યાને લગભગ બે દાયકા થઈ ગયા છે, પરંતુ ‘ભારત જોડો યાત્રા’ સુધી તેમને ગંભીર નેતા તરીકે જોવામાં આવતા ન હતા. ગ્રાઉન્ડ લીડરને બદલે તેમને એરિયલ લીડર ગણવામાં આવતા હતા. જો કે, રાહુલ ગાંધી કહે છે કે ભાજપે મારી છબી ખરાબ કરવા માટે કરોડો રૂપિયા ખર્ચ્યા છે અને તેઓએ મારી છબી બનાવી છે.
છેલ્લા 100 દિવસની યાત્રા કર્યા બાદ રાહુલ ગાંધી તે સ્થાને પહોંચતા જણાય છે, જેના માટે તેઓ છેલ્લા 18 વર્ષથી સંઘર્ષ કરતા જોવા મળ્યા હતા. વચ્ચે ભલે તેમનામાં સ્પાર્ક દેખાયો હોય, પરંતુ આ પહેલીવાર છે જ્યારે રાહુલ ગાંધી પોતાને ગંભીર ખેલાડી તરીકે સાબિત કરતા જોવા મળી રહ્યા છે. કોંગ્રેસ આ યાત્રાને ચૂંટણીના સંદર્ભમાં પણ જોતી નથી. પાર્ટીના કહેવા પ્રમાણે, આ કેન્દ્રની નીતિઓ વિરુદ્ધ જનજાગૃતિનું અભિયાન છે. કોંગ્રેસ મુજબ, આજે આપણા દેશને વિભાજીત કરી રહેલા આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય મુદ્દાઓ સામે અવાજ ઉઠાવવા લાખો લોકો આ આંદોલનમાં જોડાયા છે.
આ યાત્રા બેરોજગારી, મોંઘવારી, નફરત, વિભાજનની રાજનીતિ અને રાજકીય વ્યવસ્થાના અતિ-કેન્દ્રીકરણ સામે જનજાગૃતિનું કાર્ય કરી રહી છે. કોંગ્રેસના વ્યૂહરચનાકારોએ ભારત જોડો યાત્રાને ચૂંટણી સાથે નહીં જોડીને વ્યૂહાત્મક નિર્ણય લીધો છે, આમ કરીને રાહુલ 2024માં આ યાત્રા દ્વારા સર્જાયેલી લોકપ્રિયતાનો ફાયદો ઉઠાવવા માંગે છે. અન્યથા આગામી કેટલાક મહિનામાં તેમણે ભારત જોડો યાત્રા દ્વારા બનાવવામાં આવેલી છબીને ચૂંટણીની કસોટી પર ચકાસવી પડશે.
તેની અસર કર્ણાટકમાં સ્પષ્ટપણે જોવા મળી હતી જ્યાં સિદ્ધારમૈયા અને ડીકે શિવકુમાર બંને જૂથોએ સાથે મળીને કામ કર્યું હતું અને ત્યાં રાહુલ ગાંધીની મુલાકાતને ખૂબ જ સફળ બનાવી હતી. ત્યારે મહારાષ્ટ્રમાં શિવસેના અને એનસીપીની સરખામણીમાં કોંગ્રેસ નાની પાર્ટી બની છે, પરંતુ તેમ છતાં રાહુલ ગાંધીની મુલાકાત દરમિયાન કોંગ્રેસનું સંગઠન મજબૂત જોવા મળ્યું હતું. એ જ રીતે, રાજસ્થાનમાં અશોક ગેહલોત અને સચિન પાયલટ વચ્ચે મતભેદ હોવા છતાં, સંગઠને ભીડને એકત્ર કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.
અભિનેતા, અર્થશાસ્ત્રી, કાર્યકર્તા… બધા રાહુલ સાથે કૂચ કરી
કન્યાકુમારીથી શરૂ થયેલો રાહુલનો કાફલો સતત વધી રહ્યો છે. આ કાફલામાં લેખકો, અભિનેતાઓ, અર્થશાસ્ત્રીઓ, સામાજિક વૈજ્ઞાનિકો, કાર્યકર્તાઓ બધા જોડાઈ રહ્યા છે. આ યાત્રામાં ભાગ લેનાર લોકોનો કેનવાસ એટલો મોટો છે કે તેમાંથી એક સંદેશ લોકો સુધી જઈ રહ્યો છે. સંદેશ એ છે કે દેશનો એક મોટો વર્ગ રાહુલનું નેતૃત્વ સ્વીકારવા તૈયાર છે.
કોંગ્રેસના મતે, આ યાત્રા ભારતની એકતા, સાંસ્કૃતિક વિવિધતા અને ભારતના લોકોની અતુલ્ય ધીરજની ઉજવણી છે. સ્વાભાવિક છે કે કોંગ્રેસ આ ધીરજનું સાચું પરિણામ 2024માં જોવા માંગે છે. 100 દિવસમાં રાહુલની આ યાત્રા ઘણા મહત્વપૂર્ણ તબક્કાઓમાંથી પસાર થઈને રાજસ્થાન પહોંચી છે. ઘણા વિવાદો આવ્યા અને કેટલાક સર્જાયા. કોઈપણ રીતે, ભારતની કોઈપણ મેગા ઈવેન્ટ વિવાદોથી ક્યાં દૂર રહી શકે છે.
‘બરબેરીની 40 હજાર ટી-શર્ટ’
આ યાત્રાના પહેલા જ દિવસથી રાહુલ ગાંધીએ આ ટી-શર્ટને પોતાના આઉટફિટમાં સામેલ કરી હતી. રાહુલને ચાલવાનું હતું, દોડવાનું હતું, સેંકડો લોકોને મળવાનું હતું, તેથી ટી-શર્ટ તેની પસંદગી બની ગઈ. રાહુલ કન્યાકુમારીથી રાજસ્થાન આવ્યો, હવામાન પણ બદલાયું, રાહુલનો ચહેરો પણ બદલાઈ ગયો, પરંતુ જે બદલાયું નહીં તે હતું તેણે ટી-શર્ટ પહેર્યું. રાહુલ પણ કન્યાકુમારીમાં ટી-શર્ટ પહેરીને જોવા મળ્યો હતો અને આજે પણ ટી-શર્ટમાં જ જોવા મળે છે.
યાત્રાની શરૂઆતમાં જ રાહુલ ગાંધીના ટી-શર્ટને લઈને વિવાદ થયો હતો. ભાજપનો આરોપ છે કે રાહુલે બરબેરીની ટી-શર્ટ પહેરી છે અને તેની કિંમત 41,257 રૂપિયા છે. કોંગ્રેસે આ આરોપનો જડબાતોડ જવાબ આપ્યો અને લખ્યું, “અરે… શું તમે ડરી ગયા છો? ભારત જોડો યાત્રામાં વિશાળ જનમેદની જોઈને. મુદ્દા પર વાત કરો… બેરોજગારી અને મોંઘવારી વિશે વાત કરો. બાકી કપડાંનીની ચર્ચા કરવી હોય તો, ” મોદીજીના 10 લાખનો સૂટ અને 1.5 લાખના ચશ્મા સુધી વાત જશે.
રાજસ્થાનમાં રાજનની એન્ટ્રીથી લોકો ચોંકી ગયા
રાહુલ ગાંધીની ભારત જોડો યાત્રામાં RBIના પૂર્વ ગવર્નર રઘુરામ રાજનની હાજરીએ લોકોને આશ્ચર્યચકિત કર્યા. રાજન રાહુલ સાથે ન માત્ર ચાલ્યા પરંતુ તેમની સાથે દેશની અર્થવ્યવસ્થા પર પણ ચર્ચા કરી. ભાજપે આ અંગે તીખી પ્રતિક્રિયા આપતા કહ્યું કે રાજનની નિમણૂક કોંગ્રેસ દ્વારા જ કરવામાં આવી છે, તેથી તેમની સાથે વાતચીતમાં કોઈ આશ્ચર્ય ન હોવું જોઈએ. નીતિ વિષયક બાબતો પર ટિપ્પણી કરતા રઘુરામ રાજને કહ્યું કે આગામી વર્ષ સરકાર માટે વધુ મુશ્કેલ બનવાનું છે અને તેણે નીચલા મધ્યમ વર્ગની સમસ્યાઓનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
રાહુલને દિલ્હીમાં પાર્ટીની નિષ્ફળતાનો સામનો કરવો પડશે
આ યાત્રા આજથી એક સપ્તાહના બ્રેક પર હશે અને 24 ડિસેમ્બરે દિલ્હીમાં પ્રવેશ કરશે જ્યાં રાહુલને MCD ચૂંટણીમાં પાર્ટીની નિષ્ફળતાનો સામનો કરવો પડશે. આ પછી યાત્રા યુપી માટે રવાના થશે. પરંતુ ભારત જોડો યાત્રાની વેબસાઈટમાં યુપીમાં આ યાત્રાનું એકમાત્ર સ્ટોપ બુલંદશહેર છે. આ પછી આગળની યાત્રાનું લક્ષ્ય હરિયાણા પંજાબ અને છેલ્લે જમ્મુ-કાશ્મીર છે. પાર્ટીનો ઉદ્દેશ્ય 150 દિવસમાં 12 રાજ્યોની યાત્રા કરીને 3570 કિલોમીટરનું પગપાળા અંતર કાપવાનો છે. આ યાત્રામાં 737 કિલોમીટરનો પ્રવાસ હજુ કવર કરવાનો બાકી છે.
કોંગ્રેસનું સંગઠન કેટલું મજબૂત બન્યું છે તેની ખરી કસોટી આગામી વર્ષે યોજાનારી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં થશે. કર્ણાટક, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ અને રાજસ્થાન સહિત કુલ 13 રાજ્યો એવા છે જ્યાં 2024ની સામાન્ય ચૂંટણી પહેલા વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાવા જઈ રહી છે. આમાંથી બે રાજ્યોમાં કોંગ્રેસની સરકાર છે, જેમાં રાજસ્થાનમાં દર પાંચ વર્ષે સત્તા પરિવર્તનનો ટ્રેન્ડ જોવા મળી રહ્યો છે. કોંગ્રેસ માટે રાજસ્થાનમાં રિવાજો બદલવાનો પડકાર હશે તો છત્તીસગઢમાં સત્તા જાળવી રાખવા માટે સંઘર્ષ કરવો પડશે.
