ઓસ્ટ્રિયાના વિયેનામાં એક ફૂટબોલ સ્ટેડિયમના નવીનીકરણ દરમિયાન બાંધકામ કામદારોને રોમન સામ્રાજ્યના સમયની એક સામૂહિક કબર મળી. તેમાં ઓછામાં ઓછા 129 હાડપિંજર મળી આવ્યા છે. નિષ્ણાતો માને છે કે આ હાડપિંજર લગભગ 2,000 વર્ષ પહેલાં જર્મન જાતિઓ સાથેના યુદ્ધમાં મૃત્યુ પામેલા યોદ્ધાઓના હોઈ શકે છે.
ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરમાં સિમરિંગ જિલ્લામાં એક રમતના મેદાનમાં નવીનીકરણનું કામ ચાલી રહ્યું હતું ત્યારે આ શોધ થઈ હતી. બાંધકામ કંપનીએ મોટી સંખ્યામાં માનવ અવશેષો શોધી કાઢ્યા અને વિયેના મ્યુઝિયમના પુરાતત્વ વિભાગને જાણ કરી. ત્યાર બાદ થયેલા ખોદકામ અને વિશ્લેષણથી જાણવા મળ્યું કે આ કબર પહેલી સદીની છે, જે રોમન સામ્રાજ્યનો સમયગાળો હતો જ્યારે વિયેનાનો વિસ્તાર વિન્ડોબોના નામના મુખ્ય લશ્કરી કિલ્લાનું ઘર હતું.
આ રોમન ઇતિહાસ સાથે સંબંધિત યુદ્ધના અવશેષો હોઈ શકે છે
પુરાતત્વીય ખોદકામનું નેતૃત્વ કરનારી માઇકેલા બાઈન્ડરે જણાવ્યું હતું કે રોમન યુદ્ધની ઘટનાઓના સંદર્ભમાં લડવૈયાઓની કોઈ તુલનાત્મક શોધ નથી. જર્મનીમાં વિશાળ યુદ્ધક્ષેત્રો છે જ્યાં શસ્ત્રો મળી આવ્યા છે. પરંતુ મૃતકોને શોધવા એ સમગ્ર રોમન ઇતિહાસમાં એક અનોખી ઘટના છે.
સામૂહિક કબરનું મહત્વ
વિયેના શહેરના પુરાતત્વ વિભાગના વડા ક્રિસ્ટીના એડલર-વોલ્ફલે આ શોધને જીવનમાં એકવાર મળે તેવી તક ગણાવી. તેમણે કહ્યું કે તે સમયે રોમન સામ્રાજ્યના યુરોપિયન ભાગોમાં અગ્નિસંસ્કાર સામાન્ય હતો, તેથી આવી દફન કબરો અત્યંત દુર્લભ છે.
કબરમાંથી મળેલા હાડપિંજરો પર યુદ્ધ દરમિયાન થયેલી ઇજાઓના નિશાન જોવા મળ્યા છે જેમ કે માથા, ધડ વગેરે પર ઊંડા ઘા. આ સૂચવે છે કે આ લોકો કોઈ મોટા યુદ્ધમાં માર્યા ગયા હતા અને કોઈ હત્યાકાંડ કે સજાનો ભોગ બન્યા ન હતા. બધા પીડિતો પુરુષો હતા. મોટાભાગના 20 થી 30 વર્ષના હતા અને તેમના દાંત સામાન્ય રીતે સારા હતા.
કબરમાંથી ઘણા મહત્વપૂર્ણ પુરાવા મળ્યા
પુરાતત્વવિદોએ કબરમાંથી ઘણી મહત્વપૂર્ણ વસ્તુઓ પણ શોધી કાઢી છે, જેમાં એક ખંજર, બખ્તરના ટુકડા અને રોમન લશ્કરી જૂતા (કેલિગે) ના નખનો સમાવેશ થાય છે. એક હાડપિંજરના કમરના હાડકામાં અટવાયેલો લોખંડનો ભાલો પણ મળી આવ્યો હતો, જે તે સમયે યુદ્ધની ક્રૂરતા દર્શાવે છે.
નિષ્ણાતો કહે છે કે સામૂહિક કબર હાલના વિયેના વિસ્તારમાં થયેલા પ્રથમ જાણીતા યુદ્ધના ભૌતિક પુરાવા આપી શકે છે. કાર્બન-14 વિશ્લેષણથી હાડકાં 80 થી 130 એડી વચ્ચેના હોવાનું જાણવા મળ્યું.
વધુ તપાસ ચાલુ છે
અત્યાર સુધી ફક્ત એક જ મૃતદેહ રોમન સૈનિકનો હોવાની પુષ્ટિ થઈ છે. પુરાતત્વવિદોની ટીમ ડીએનએ અને સ્ટ્રોન્ટીયમ આઇસોટોપ વિશ્લેષણ દ્વારા એ શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે કે બાકીના યોદ્ધાઓ કયા પક્ષના હતા. વિયેના મ્યુઝિયમના નિષ્ણાતોએ આ અઠવાડિયે આ શોધ પર પ્રથમ જાહેર પ્રેઝન્ટેશન આપ્યું, તેને “લશ્કરી સંદર્ભમાં એક વિનાશક ઘટના” સાથે જોડી.
