મંગળ પર જીવન: વૈજ્ઞાનિકો પેહલાથી જ મંગળ (Mars Planet) પર જીવનના મુદ્દાને લઇ એક ચોક્કસ દિશામાં સંશોધન કરી રહ્યા છે, અને ઘણા એવા નિષ્કર્ષ પણ મળ્યા છે જેમાં ભૂતકાળમાં મંગળ પર જીવનના સંકેત મળી આવ્યા છે, ત્યારે ફરી વૈજ્ઞાનિકોને આ દિશામાં એક વધુ મહત્વનું પાસું મળી આવ્યું છે, જેના કારણે પણ આ શોધ એક પગલું આગળ વધી છે કે શું મંગળ પર જીવન શક્ય છે? હવે ફરી વૈજ્ઞાનિકો વિચારી રહ્યા છે જેમાં મંગળ ગ્રહને લઈને એક નવું સંશોધન બહાર આવ્યું છે. વૈજ્ઞાનિકોએ મંગળના વાતાવરણમાં પાણીની વરાળનો પાતળો પડ જોયો છે.
જી હા શોધ યુરોપિયન (European Space Agency) અને રશિયન એજન્સીના વૈજ્ઞાનિકોએ કરી છે. અવકાશ એજન્સીઓના સંયુક્ત ઉપગ્રહ એક્ઝોમર્સ ટ્રેસ ગેસ ઓર્બિટર (ExoMars Trace Gas Orbiter) દ્વારા આ સ્તર શોધી કાઢવામાં આવ્યું છે. યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી અને રશિયન સ્પેસ એજન્સીએ 14 માર્ચ 2016 ના રોજ ભ્રમણકક્ષાની શરૂઆત કરી હતી. જે ઉપગ્રહ 19 ઓક્ટોબર 2016 ના રોજ મંગળના ઓર્બિટરમાં પહોંચ્યો હતો. અને ત્યારથી જ માહિતી આપી રહ્યો છે.
વૈજ્ઞાનિકે કહ્યું કે એક્ઝોમર્સની મદદથી મંગળના વાતાવરણમાં પાણીની વરાળનો હળવા સ્તર જોવા મળ્યા છે. આમાંથી એમ કહી શકાય કે મંગળ પર જીવન રહ્યુ હશે. વૈજ્ઞાનિકોને આશા છે કે મંગળની પ્રાચીન ખીણો અને નદીઓમાં પાણી પહેલા વહેતું હશે. હાલમાં, મંગળ પર પાણી મળવાના પુરાવા કાં તો સ્થિર બરફ હેઠળ અથવા જમીનની નીચે છે. જે એક્ઝોમર્સ પાસેથી પ્રાપ્ત માહિતી સાયન્સ એડવાન્સિસ જનરલમાં પ્રકાશિત થાય છે. જેને યુકે ઓપન યુનિવર્સિટીના બે વૈજ્ઞાનિકોએ લખ્યું છે.
જ્યારે બંને વૈજ્ઞાનિકોએ પ્રાપ્ત માહિતી પર સંશોધન કર્યું ત્યારે જાણવા મળ્યું કે મંગળ ઉપર સૂર્યપ્રકાશ પસાર થાય છે. માત્ર ત્યારે જ તેના વાતાવરણમાં વરાળના હળવા સ્તર દેખાઈ છે. આ તપાસ માટે વૈજ્ઞાનિકોએ શોધ માટે નાદિર અને એક્સટેંશન મંગળ ઉપકરણની સહાય નોંધાવી છે. આ સાધન એક્ઝોમર ઓર્બિટર સાથે મંગળ પરિક્રમા કરી રહ્યું છે. યુકે ઓપન યુનિવર્સિટીના સિનિયર પ્રોફેસર મનીષ પટેલે જણાવ્યું હતું કે ડિવાઇસે સારી શોધ કરી. તેણે પાણીના આઇસોટોપ્સ શોધી કાઢ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે મંગળના વાતાવરણમાં હાઇડ્રોજન અને ડ્યુટેરિયમનું પ્રમાણ છે. મતલબ કે ગ્રહમાં કોઈક વાર પાણી હશે. તાજેતરમાં જ ચીનની તીઆનવેન -1 સ્પેસક્રોફ્ટ મંગળની કક્ષામાં પહોંચી હતી. સંયુક્ત આરબ અમીરાતની હોપ મંગળ મિશન પણ પ્રથમ વખત મંગળની કક્ષામાં પહોંચ્યું છે.
