સુપ્રીમ કોર્ટે સોમવારે વકફ (સુધારા) અધિનિયમ 2025 અંગે મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો આપ્યો છે. અરજદારો દ્વારા આ કાયદાની તમામ જોગવાઈઓ પર સ્ટે મૂકવાની માંગણી કરવામાં આવી હતી પરંતુ કોર્ટએ તેનો ઇનકાર કર્યો. કોર્ટનું કહેવું છે કે કાયદા પર રોક ફક્ત દુર્લભ પરિસ્થિતિઓમાં જ મૂકી શકાય છે.
કોર્ટનો અભિપ્રાય
મુખ્ય ન્યાયાધીશ બીઆર ગવઈની અધ્યક્ષતાવાળી બેન્ચે કહ્યું કે પ્રથમ દ્રષ્ટિએ સમગ્ર કાયદા પર રોક લગાવવાનો કોઈ કેસ નથી. જો કે કેટલીક જોગવાઈઓ પર વચગાળે રક્ષણ જરૂરી છે. ખાસ કરીને એ જોગવાઈ પર સ્ટે મૂકવામાં આવ્યો છે.
જેના મુજબ ફક્ત છેલ્લા પાંચ વર્ષથી ઇસ્લામનું પાલન કરતા લોકો જ વકફ બનાવી શકે. કોર્ટએ કહ્યું કે આ જોગવાઈ ત્યાં સુધી સ્થગિત રહેશે જ્યાં સુધી કોઈ વ્યક્તિ ઇસ્લામનો અનુયાયી છે કે નહીં તે નક્કી કરવા સ્પષ્ટ નિયમો ઘડવામાં ન આવે.
સાથે જ, કોર્ટએ સ્પષ્ટ કર્યું કે રાજ્ય વકફ બોર્ડ અને કેન્દ્રીય વકફ પરિષદમાં બિન-મુસ્લિમ સભ્યોની સંખ્યા ત્રણથી વધુ ન હોઈ શકે.
સરકારનો બચાવ
કેન્દ્ર સરકારે કોર્ટમાં આ કાયદાનો જોરદાર બચાવ કર્યો હતો. સરકારે કહ્યું કે વકફ એક ‘ધર્મનિરપેક્ષ વ્યવસ્થા’ છે. તે ઇસ્લામિક ખ્યાલ હોવા છતાં, ઇસ્લામનો આવશ્યક ભાગ નથી. એથી સંસદ દ્વારા પસાર કરાયેલ કાયદો બંધારણીય માનવો જોઈએ. કેન્દ્રએ 1,332 પાનાનું એફિડેવિટ દાખલ કરીને કોર્ટને વિનંતી કરી હતી કે કાયદા પર સ્ટે ન મૂકવો.
અરજદારોનો પક્ષ
અરજદારો તરફથી વરિષ્ઠ વકીલ કપિલ સિબ્બલએ દલીલ કરી હતી કે આ કાયદો ઐતિહાસિક કાયદા અને બંધારણીય સિદ્ધાંતોના વિરોધમાં છે. તેમનો આક્ષેપ હતો કે કાયદાનો હેતુ વકફ મિલકતો પર ગેરકાયદેસર નિયંત્રણ કરવાનો છે.
કાયદાનો અમલ
રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ તા.5 એપ્રિલે આ કાયદાને મંજૂરી આપી હતી. લોકસભાએ તા.3 એપ્રિલે અને રાજ્યસભાએ તા.4 એપ્રિલે બિલ પસાર કર્યું હતું. ત્યારબાદ તા.8 એપ્રિલે કેન્દ્ર સરકારે વકફ (સુધારા) અધિનિયમ 2025 અમલમાં મૂક્યો.
સુપ્રીમ કોર્ટનો આ નિર્ણય સ્પષ્ટ કરે છે કે કાયદાને પૂર્ણ રીતે અટકાવવામાં નહીં આવે પરંતુ કેટલીક જોગવાઈઓ પર વચગાળે રક્ષણ આપવામાં આવશે. હવે આગળની સુનાવણીઓમાં અંતિમ સ્પષ્ટતા થશે.
