નવી દિલ્હી: પાકિસ્તાન (Pakistan) નાદારીની આરે છે પરંતુ હવે પણ તે પોતાની હરકતોથી બાઝ નથી આવતું. જાણકારી મુજબ પોતાના ડૂબતા જહાજને બચાવવા માટે તેણે ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (IMF) સાથે રાજનીતિ કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. પાકિસ્તાનના PMએ તાજેતરમાં કહ્યું હતું કે IMFના વડા ક્રિસ્ટાલિના જ્યોર્જિવાએ ફોન કરીને તેમની સાથે આર્થિક સ્થિતિ વિશે વાત કરી હતી. પરંતુ હવે IMF દ્વારા કહેવામાં આવ્યું છે કે પાકિસ્તાનનો આ દાવો ખોટો છે, તેના બદલે PM શરીફે ખુદ IMF ચીફને ફોન પર વાત કરવાની વિનંતી કરી હતી. IMF ના નિવાસી પ્રતિનિધિ એસ્થર પેરેઝે જણાવ્યું હતું કે, “ફોન વાતચીત પાકિસ્તાનની વિકટ પરિસ્થિતિ પર આવનારી જીનીવા આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદ પર ચર્ચા કરવા માટે હતી.” ફોન ઉપર વાત કરવા અંગેની વિનંતી પાકિસ્તાની પીએમ દ્વારા કરવામાં આવી હતી.
શુક્રવારે હજારા ઈલેક્ટ્રીક સપ્લાય કંપની (HAZECO)ના ઉદ્ઘાટન સમારોહમાં પોતાના ભાષણ દરમિયાન પીએમ શરીફે દાવો કર્યો હતો કે IMFના વડાએ તેમનો સંપર્ક કર્યો હતો. આ પછી પીએમ કાર્યાલય દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા એક સત્તાવાર નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘IMF ચીફે પીએમ શાહબાઝ શરીફને ફોન કર્યો હતો. PMએ શુક્રવારે એવો પણ દાવો કર્યો હતો કે IMFનું એક પ્રતિનિધિમંડળ બે થી ત્રણ દિવસમાં પાકિસ્તાન આવશે, જે પાકિસ્તાનને ઈમરજન્સી લોનનો આગામી હપ્તો જાહેર કરવા પર સમીક્ષા વાટાઘાટો કરશે. તેમણે કહ્યું, ‘મેં તેમને (IMF ચીફ) ને 9મી સમીક્ષાને પૂર્ણ કરવા માટે IMF ટીમ મોકલવા કહ્યું જેથી કરીને લોનનો આગામી તબક્કો બહાર પાડી શકાય. તેમણે ખાતરી આપી હતી કે ટીમ આગામી બે-ત્રણ દિવસમાં પાકિસ્તાનની મુલાકાત લેશે.
IMFના પ્રવક્તાએ મીડિયાને આપેલા નિવેદનમાં પીએમના આ દાવાને પણ નકારી કાઢ્યો હતો. પ્રવક્તાએ તેમના નિવેદનમાં એવો કોઈ સંકેત આપ્યો ન હતો કે લોનના હપ્તાને મુક્ત કરવા માટે આગામી ત્રણ દિવસમાં 9મી સમીક્ષા બેઠક માટે એક ટીમ પાકિસ્તાનની મુલાકાત લેશે. પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે, “આઇએમએફની ટીમ કેટલાક મુદ્દાઓ અને આગળના માર્ગ પર ચર્ચા કરવા માટે જીનીવા પરિષદની બાજુમાં નાણાં પ્રધાન ઇશાક ડારને મળવાની અપેક્ષા છે.” તેમણે આગળ કહ્યું કે પાકિસ્તાનની ખરાબ હાલત પર સોમવારે 9 જાન્યુઆરીએ જીનીવામાં યોજાનારી આંતરરાષ્ટ્રીય કોન્ફરન્સના સંદર્ભમાં બંને વચ્ચે વાતચીત થઈ હતી. તેમણે કહ્યું કે IMFના વડાએ ફરી એકવાર પાકિસ્તાનના પૂર પીડિતો પ્રત્યે સહાનુભૂતિ વ્યક્ત કરી અને તેમના માટે પાકિસ્તાન સરકારના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી છે. પાકિસ્તાન ડિફોલ્ટના જોખમમાં છે પરંતુ ખોટા દાવાઓથી વિચલિત નથી પાકિસ્તાનનો વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર માત્ર ત્રણ અઠવાડિયાની આયાત માટે પૂરતો છે.
પાકિસ્તાનની સેન્ટ્રલ બેંક સ્ટેટ બેંક ઓફ પાકિસ્તાને તાજેતરમાં જણાવ્યું હતું કે પાકિસ્તાનનો વિદેશી મુદ્રા ભંડાર છ અબજ ડોલરથી ઓછો રહ્યો છે. પાકિસ્તાને ત્રણ મહિના (જાન્યુઆરી-માર્ચ)ની અંદર $8.5 બિલિયનનું વિદેશી દેવું ચૂકવવાનું છે, જેમાં સંયુક્ત આરબ અમીરાતના $2 બિલિયનનો સમાવેશ થાય છે. આમ છતાં પાકિસ્તાન સરકાર ખોટા દાવા કરીને IMF સામે પોતાની પ્રતિષ્ઠાને ઠેસ પહોંચાડવામાં કોઈ કસર છોડી રહી નથી.
પાકિસ્તાનના પીએમના આવા તથ્યપૂર્ણ રીતે ખોટા નિવેદનો દેશ માટે મોટી સમસ્યાઓ ઊભી કરી શકે છે. કોઈપણ રીતે પાકિસ્તાન અને IMF વચ્ચે અવિશ્વાસનો લાંબો ઈતિહાસ રહ્યો છે. પાકિસ્તાને ઇમરજન્સી લોનનો હપ્તો રિલિઝ કરવા માટે IMFને આપેલા તમામ વચનો તોડી નાખે છે. પાકિસ્તાનના આ વલણને કારણે IMF તેના પર વિશ્વાસ કરવા સક્ષમ નથી. પાકિસ્તાન અને IMF વચ્ચે 9મી સમીક્ષા વાટાઘાટો ગયા વર્ષના ઓક્ટોબરથી પેન્ડિંગ છે. મંત્રણાની નિષ્ફળતાને કારણે IMFએ $1.1 બિલિયનની લોનનો હપ્તો અટકાવી દીધો છે. પાકિસ્તાન IMFની શરતો પૂરી કરવામાં સક્ષમ નથી જેના કારણે વાતચીત આગળ વધી રહી નથી. IMF ઈચ્છે છે કે પાકિસ્તાન સરકાર તેના ખર્ચમાં ઘટાડો કરે, આયાત પર નિયંત્રણ લાદે, વધારાના કર લાદે અને વીજળીના ભાવમાં વધારો કરે.
પાકિસ્તાન ઇચ્છે છે કે 9મી સમીક્ષા વાટાઘાટો વહેલી તકે સફળ થાય જેથી કરીને IMF લોનની સાથે સાથે વિશ્વ બેંક અને એશિયન ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેંક (AIIB) પણ લોન આપી શકે. મિત્ર દેશો પણ પાકિસ્તાનને આર્થિક મદદ નથી કરી રહ્યા, પોતાના મિત્ર ગણાતા ચીન અને સાઉદી અરેબિયા પણ આર્થિક સંકટથી પરેશાન પાકિસ્તાનને મદદ નથી કરી રહ્યા. પાકિસ્તાનના ગૃહમંત્રી રાણા સનાઉલ્લાહે આ માટે IMFની મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓને જવાબદાર ગણાવી છે. તેમણે કહ્યું કે જો પાકિસ્તાન IMFની શરતો પૂરી નહીં કરે તો દેશની આર્થિક સ્થિતિ નીચે જશે અને મિત્ર દેશો પણ મદદ કરી શકશે નહીં. બીજી તરફ, જો પાકિસ્તાન IMFની મુશ્કેલ શરતો સ્વીકારે છે, તો મોંઘવારી ઝડપથી વધશે અને પહેલેથી જ વધી ગયેલી કિંમતો એક જ ઝાટકે વધુ વધશે.
