નવી દિલ્હી: ભારતમાં તહેવારો વિશે એવું કહેવાય છે કે અહીં “7 વાર 9 તહેવારો” ઉજવવામાં આવે છે. દરેક તહેવારની પાછળ ચોક્કસપણે કોઈને કોઈ કથા કે વાર્તા જોડાયેલી હોય છે, કોઈ પણ તહેવાર કોઈ દંતકથા વિના ઉજવવામાં આવતો નથી, જેમ હોળીકા દહન પર હોળી ઉજવવામાં આવે છે, ઈન્દ્રના વિજય પર રાખડી ઉજવવામાં આવે છે, તેવી જ રીતે દિવાળી, પ્રકાશનો તહેવાર, છે. કોઈપણ પૌરાણિક કથા વિના પણ ઉજવવામાં આવે છે.વાર્તાના આધારે ઉજવવામાં આવે છે.
દિવાળીની ઉજવણી સાથે ઘણી પૌરાણિક કથાઓ જોડાયેલી છે, દરેક વ્યક્તિ જુદી જુદી રીતે માને છે.સૌથી વધુ લોકપ્રિય એ છે કે જ્યારે રામ અયોધ્યા પાછા ફરે છે ત્યારે દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ આ સિવાય પણ દિવાળી સાથે જોડાયેલી કેટલીક પૌરાણિક કથાઓ છે, જેના વિશે તમારે જાણવું જોઈએ. જાણો દિવાળી સાથે જોડાયેલી 6 પૌરાણિક કથાઓ વિશે.
પહેલી કથા: ભગવાન રામ અયોધ્યા પરત ફર્યા
માતા કૈકેયી દ્વારા આપવામાં આવેલ 14 વર્ષનો વનવાસ પૂરો કરીને અને રાવણનો વધ કર્યા બાદ ભગવાન રામ જ્યારે અયોધ્યા પરત ફર્યા ત્યારે તેમના આગમનની ખુશીમાં લોકોએ પોતાના ઘરોને દીવાઓથી શણગાર્યા હતા અને આ ખુશીમાં દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે.
બીજી કથા: સુથારની મૂર્ખતા
એકવાર એક રાજાએ એક લાકડા કાપનારથી ખુશ થઈને તેને ચંદનનું જંગલ આપ્યું, પરંતુ લાકડા કાપનાર તો લાકડા કાપનાર જ હતો, તેણે ચંદનના જંગલમાંથી ચંદનના લાકડાં કાપીને ઘરે લઈ જઈને બાળી નાખ્યા, ખાવાનું બનાવ્યું.
જ્યારે રાજાને તેના જાસૂસો પાસેથી આ વાતની જાણ થઈ તો તે સમજી ગયો કે પૈસા માત્ર મહેનતથી જ નહીં પરંતુ બુદ્ધિથી પણ કમાય છે, તેથી દિવાળીના દિવસે દેવી લક્ષ્મીની સાથે ભગવાન ગણેશની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. જેથી વ્યક્તિને પૈસાની સાથે તેનો ઉપયોગ કરવાની ક્ષમતા પણ મળે
ત્રીજી કથા: લક્ષ્મીજી અને શાહુકારની કથા
એક શાહુકાર હતો જેની દીકરી હંમેશા પીપળના ઝાડ પર પાણી ચઢાવવા જતી. માતા લક્ષ્મી એ ઝાડ પર રહેતી હતી જેના પર તે પાણી ચઢાવતી હતી. એક દિવસ લક્ષ્મીજીએ શાહુકારની પુત્રીને કહ્યું કે મારે તારા મિત્ર બનવું છે, આના પર શાહુકારની પુત્રીએ કહ્યું, હું મારા પિતાને પૂછીને કહીશ.
છોકરીએ તેના પિતાને આખી વાત કહી, પછી શાહુકારે હા પાડી, આમ માતા લક્ષ્મી અને શાહુકારની પુત્રી મિત્ર બની ગયા. એક દિવસ માતા લક્ષ્મીએ શાહુકારની પુત્રીને તેના ઘરે બોલાવી અને તેનું ખૂબ સ્વાગત કર્યું. મહેમાનગતિ કર્યા પછી જ્યારે શાહુકારની દીકરી વિદાય કરવા લાગી ત્યારે લક્ષ્મી માતાએ કહ્યું કે તમે મને તેના ઘરે ક્યારે બોલાવશો.
શાહુકારની દીકરીએ મા લક્ષ્મીને પોતાના ઘરે બોલાવી, પણ તેને ડર હતો કે તેના ઘરની આર્થિક સ્થિતિ સારી નથી તો તે મા લક્ષ્મીની આતિથ્ય કેવી રીતે આપશે. જ્યારે શાહુકારને આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે તેણે તેની પુત્રીને કહ્યું કે, તું તરત જ માટીથી ચોકો લગાવીને સાફ કર, ચાર દીવાથી દીવો સળગાવી લે અને લક્ષ્મીજીનું નામ લઈને બેસી જા.
ત્યારે જ એક ગરુડ કોઈ રાણીનો હાર લઈને તેની પાસે ફેંકીને જતો રહ્યો શાહુકારની પુત્રીએ તેને વેચી અને માતા લક્ષ્મી માટે સારું ભોજન બનાવ્યું. માતા લક્ષ્મી ભગવાન ગણેશ સાથે શાહુકારના ઘરે આવ્યા. શાહુકાર અને તેની પુત્રીએ તેઓનું ઉષ્માભર્યું સ્વાગત કર્યું. આ દયાથી પ્રસન્ન થઈને દેવી લક્ષ્મીએ તેને આશીર્વાદ આપ્યા અને શાહુકાર ઘણો ધનવાન બની ગયો.
ચોથી કથા: રાજા ઇન્દ્ર અને બલિની કથા
એકવાર દેવતાઓના રાજા ઈન્દ્રથી ડરીને રાક્ષસ રાજા ક્યાંક છુપાઈ ગયા, રાજા ઈન્દ્ર તેમને શોધતા શોધતા એક ખાલી મકાનમાં પહોંચ્યા, જ્યાં રાજા બલિ ગધેડાના રૂપમાં છુપાયેલા હતા, બંને એકબીજા સાથે વાત કરવા લાગ્યા. વાતચીત ચાલી રહી હતી કે રાજા બલિના શરીરમાંથી એક સ્ત્રી બહાર આવી.
જ્યારે દેવોના રાજા ઇન્દ્રએ તેમને પૂછ્યું, ત્યારે સ્ત્રીએ કહ્યું, “હું દેવી લક્ષ્મી છું, હું સ્વભાવથી એક જગ્યાએ રહી શકતી નથી”. પણ જ્યાં સત્ય, દાન, ઉપવાસ, ધર્મ, પુણ્ય, પરાક્રમ, તપ વગેરે સ્થાનમાં હું સ્થિર રહું છું. જે વ્યક્તિ સત્યવાદી છે, બ્રાહ્મણોનો કલ્યાણ કરનાર છે, ધર્મની મર્યાદાઓનું પાલન કરે છે, તે રીતે નિવાસ કરે છે, આ રીતે સ્પષ્ટ થાય છે કે જ્યાં સારા સદ્ગુણોનો વાસ હોય છે ત્યાં જ માતા લક્ષ્મીનો વાસ થાય છે.
પાંચમી કથા: ભગવાન કૃષ્ણ અને નરકાસુર
કૃષ્ણ ભક્તોના જણાવ્યા અનુસાર, આ દિવસે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ નરકાસુરનો વધ કર્યો હતો અને આ ખુશીમાં ભક્તોએ તેમના ઘરોમાં દીવા પ્રગટાવ્યા હતા, તેથી દિવાળીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
છઠ્ઠી વાર્તા: સમુદ્ર મંથન
જ્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ નરસિંહનું રૂપ ધારણ કરીને હિરણ્યકશ્યપનો વધ કર્યો અને તે જ દિવસે સમુદ્ર મંથન થયું ત્યારે આ સમુદ્ર મંથનમાંથી દેવી લક્ષ્મી અને ધન્વંતરી પ્રગટ થયા અને આ કારણથી પણ દિવાળીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
દિવાળી ઉજવવાનું કારણ ગમે તે હોય, દરેક કથા પાછળ દીવાનું મહત્વ હોય છે એ ચોક્કસ છે. દિવાળીનો તહેવાર અંધકારમાંથી પ્રકાશ, અધર્મમાંથી ધર્મ અને પાપમાંથી પુણ્યનો તહેવાર છે. દિવાળીના તહેવારની દરેક વ્યક્તિ ખુશીઓથી ઉજવણી કરે છે.
