હરિયાણાના નૂહમાં જે કંઈ થયું અને થઈ રહ્યું છે, એ ઘટના જાણતાં પહેલા નકશા પર નૂહને સમજો. હરિયાણા અને રાજસ્થાનના કેટલાક વિસ્તારોને જોડીને મેવાત પ્રદેશની રચના કરવામાં આવી છે. નૂહ પણ આ પ્રદેશમાં આવે છે. અહીં 80 ટકા મુસ્લિમ વસ્તી છે. 2011ની વસ્તી ગણતરી મુજબ અહીંની વસ્તી 11 લાખની આસપાસ છે. આમાં 80 ટકા મુસ્લિમ છે. અહીં પછાતપણાની વાત કરીએ તો 1947 સાથે પણ સરખામણી કરી શકો છો. કારણ કે આઝાદી બાદ દેશે પ્રગતિ કરી છે, પણ કદાચ મેવાત ત્યાં જ અટકી ગયું છે. મીડિયા અહેવાલો પર વિશ્વાસ કરવામાં આવે તો, 2018ના નીતિ આયોગના અહેવાલમાં નૂહની ગણતરી સૌથી પછાત જિલ્લાઓમાં કરવામાં આવી હતી. અહીં પુરૂષોનો સાક્ષરતા દર 70 ટકા અને સ્ત્રીઓનો માત્ર 37 ટકા છે.
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોની વાત કરીએ તો મેવાત રાજકીય રીતે વાઇબ્રન્ટ બની ગયું છે. ગૌહત્યા અને ગૌરક્ષા આ વિસ્તારનો ચર્ચાનો વિષય છે. અહીં મહાપંચાયતો છે, જેમાં અન્ય સમાજ માટે ભડકાઉ નિવેદનો થાય છે. અને સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે બધું વહીવટીતંત્ર અને સરકારની દેખરેખમાં થઈ રહ્યું છે. તમે ગૂગલ અથવા યૂટ્યૂબ પર સર્ચ કરીને નૂહ અથવા મેવાતની મહાપંચાયત જોઈ શકો છો. અહીં શું કહી રહ્યા છીએ, તમે સારી રીતે સમજી શકશો.
આ નૂહમાં ‘બ્રજ મંડળ જલાભિષેક યાત્રા’ નીકળવાની હતી. આ યાત્રા બહુ જૂની નથી, ત્રણ વર્ષથી તેનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ યાત્રા 31મી જુલાઈના રોજ થવાની હતી, પરંતુ યાત્રાના બે દિવસ પહેલા મોનુ માનેસરનો એક વીડિયો વાયરલ થયો હતો. આ વિસ્તારમાં મોનુ માનેસર એક ચર્ચિત નામ છે. મોનુ બજરંગ દળનો સભ્ય છે. તે પોતાને ગાય રક્ષક ગણાવે છે. આ વર્ષે 15 ફેબ્રુઆરીએ હરિયાણાના ભિવાનીમાં નાસિર અને જુનૈદના સળગેલા મૃતદેહ મળી આવ્યા હતા. આ હત્યા કેસમાં મોનુ માનેસરનું નામ સામેલ છે.
આ જ મોનુ માનેસરે નૂહમાં યાત્રાના બે દિવસ પહેલા સોશિયલ મીડિયા પર એક વીડિયો શેર કર્યો હતો. વીડિયોમાં તે પોતાને બજરંગ દળના રાજ્ય ગાય સંરક્ષણના પ્રમુખ તરીકે પોતાને વર્ણવે છે. અને કહે છે કે તે પોતાની ટીમ સાથે બ્રિજ મંડળ યાત્રામાં જોડાશે. લોકોને આ ધાર્મિક યાત્રામાં મોટી સંખ્યામાં ભાગ લેવા અપીલ કરી છે. અલબત્ત, મોનુનો આ સંદેશ માચીસની સ્ટિક હતો. જે હજુ સુધી બળી ન હતી. મોનુનો આ મેસેજ વાયરલ થતાં જ મુસ્લિમ પક્ષે વિરોધ શરૂ કરી દીધો હતો. નૂહના સ્થાનિક લોકોના દાવા મુજબ, મુસ્લિમ સમાજ સાથે જોડાયેલા લોકોએ સોશિયલ મીડિયા પર મોનુ માનેસર વિરુદ્ધ પોસ્ટ લખી હતી. એટલે કે યાત્રા પૂર્વેના બે દિવસ નૂહનું વાતાવરણ તંગ હતું. હિંસા 31 જુલાઈના રોજ શરૂ થઈ હતી. એટલે કે, ખટ્ટર સરકાર પાસે તૈયારીની પૂરેપૂરી તક હતી, પરંતુ તેણે તે તકને ઝડપી ન હતી.
31મીએ સવારે નલ્હાડથી આ યાત્રા શરૂ થવાની હતી. બજરંગ દળ અને વિશ્વ હિંદુ પરિષદના કાર્યકરો આ યાત્રાનું આયોજન કરી રહ્યા હતા. નલ્હાડથી શરૂ થઈને શહેરના વિવિધ મંદિરોમાં થઈને શ્રૃંગાર મંદિર સુધીની યાત્રા યોજાવાની હતી. યાત્રાનો કાર્યક્રમ શરૂ થઈ રહ્યો હતો. મોનુ માનેસર હજુ પહોંચ્યો ન હતો. અને અંતે ભાજપ જિલ્લા પ્રમુખ ગાર્ગી કક્કરે યાત્રાને લીલી ઝંડી આપી પ્રસ્થાન કરાવ્યું હતું. સ્થાનિક પત્રકારોનું કહેવું છે કે બીજી બાજુના લોકોએ એવી જાહેરાત કરી કે, આપણો વિજય થયો, આખરે મોનુ ન આવ્યો.
જોકે, મામલો અહીં પૂરો થયો ન હતો. અહીંથી જ શરૂ થયો હતો. જેમ જેમ યાત્રા આગળ વધતી ગઈ તેમ તેમ અટકળો અને અફવાઓ ચાલતી રહી કે મોનુ વચ્ચે યાત્રામાં આવી શકે છે. કેટલાક મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં એવો પણ દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે મોનુ માનેસર યાત્રામાં સામેલ થવા આવી રહ્યા હતો, પરંતુ પોલીસે તેને માનેસરમાં જ અટકાવ્યો હતો. જોકે આ અહેવાલોની પુષ્ટિ થઈ ન હતી. એવા પણ અહેવાલ હતા કે વિશ્વ હિન્દુ પરિષદના કેટલાક ઉચ્ચ હોદેદારોએ મોનુને યાત્રામાં ભાગ લેવાની મનાઈ કરી હતી.
જો આ બાબતોમાં કોઈ તથ્ય હોય તો તેનો અર્થ એ છે કે આયોજક અને વહીવટીતંત્ર બંને જાણતા હતા કે મોનુ દ્વારા યાત્રામાં ભાગ લેવાથી વાતાવરણ બગડી જશે. આ દરમિયાન બ્રિજ યાત્રા તિરંગા ચોકમાં પહોંચી ત્યારે મોનુ માનેસર આવ્યો હોવાની અફવા ફેલાઈ હતી.અલબત્ત, આ અફવા જ આગ લગાડવા માટે માચીસની સળગતી સળી બની હતી. હોબાળો ફાટી નીકળ્યો, પથ્થરમારો, તોડફોડ, આગચંપી શરૂ થઈ ગઈ હતી. થોડી જ વારમાં આખું શહેર હિંસામાં ઘેરાઈ ગયું હતું. હિંસા શરૂ થઈ ત્યારે યાત્રામાં સામેલ લોકો બચવા માટે નલ્હાડના મંદિરમાં છુપાઈ ગયા હતા. જોકે, મંદિરની બહાર જવા માટે એક સાંકડો રસ્તો હતો. સામે સશસ્ત્ર ટોળું હતું. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ દરમિયાન ભીડ પહાડીની ટોચ પરથી પણ ફાયરિંગ કરી રહી હતી. એટલે કે મંદિરમાં છુપાયેલા લોકો ફસાઈ ગયા હતા.
