કેનેડાએ તાજેતરમાં સ્ટુડન્ટ ડાયરેક્ટ સ્ટ્રીમ (SDS) અને નાઈજીરીયા સ્ટુડન્ટ એક્સપ્રેસ (NSE) યોજનાને સમાપ્ત કરવાની જાહેરાત કરી છે, જેણે આંતરરાષ્ટ્રીય વિદ્યાર્થીઓ માટે અભ્યાસ પરમિટની પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવી હતી, ખાસ કરીને ભારતના વિદ્યાર્થીઓને ફાયદો થયો હતો. 2018 માં રજૂ કરાયેલ, SDS એ ભારત સહિત અમુક દેશોના વિદ્યાર્થીઓને તેમની અભ્યાસ પરમિટની અરજીઓને ઝડપી-ટ્રેક કરવાની તક આપી, જો કે તેઓ ભંડોળના પુરાવા દર્શાવવા માટે ગેરંટીડ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ સર્ટિફિકેટ (GIC) સુરક્ષિત કરવા જેવા ચોક્કસ માપદંડોને પૂર્ણ કરે તે શરત હતી.
આ યોજના રદ થવાની સાથે, ભારતીય વિદ્યાર્થીઓએ હવે નિયમિત અભ્યાસ પરમિટ સ્ટ્રીમ દ્વારા અરજી કરવાની જરૂર પડશે, જેના કારણે પ્રક્રિયામાં લાંબો સમય આવી શકે છે. હાલમાં કેનેડામાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓની કુલ સંખ્યા દેશના આંતરરાષ્ટ્રીય વિદ્યાર્થી સમુદાયમાં સૌથી વધુ પ્રમાણ દર્શાવે છે. “અમારી પાસે કેનેડામાં ઓછા કામચલાઉ વિદેશી કામદારો હશે.
કેનેડિયન વડા પ્રધાન જસ્ટિન ટ્રુડોએ X પરની એક પોસ્ટમાં જણાવ્યું હતું કે, અમે કંપનીઓને સાબિત કરવા માટે કડક નિયમો લાવી રહ્યા છીએ કે તેઓ શા માટે કેનેડિયન કામદારોને પહેલા નોકરી પર રાખી શકતા નથી. ટ્રુડોની આ વાત પરથી લાગે છે કે કેનેડામાં પણ હવે અમેરિકા જેવી સ્થિતિનું નિર્માણ થઇ શકે છે. સ્ટુડન્ટ ડાયરેક્ટ સ્ટ્રીમ (SDS) 2018 માં લાયક પોસ્ટ-સેકંડરી વિદ્યાર્થીઓ માટે પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવવા માટે રજૂ કરવામાં આવી હતી. શરૂઆતમાં ચીન, ભારત અને ફિલિપાઈન્સ જેવા દેશોના રહેવાસીઓ માટે ઉપલબ્ધ હતો, પછીથી આ કાર્યક્રમને એન્ટીગુઆ અને બાર્બુડા, બ્રાઝિલ, કોલંબિયા, મોરોક્કો અને અન્યનો સમાવેશ કરવા માટે વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યો હતો.
અનેક દેશોને આ ફેરફારથી અસર થશે પણ સૌથી વધુ અસર ભારતીયોને થશે. ભારતીય હાઈ કમિશનના ડેટા અનુસાર, કેનેડામાં અંદાજિત 4,27,000 ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ કરે છે આ સાથે ભારત ત્યાં વિદેશી વિદ્યાર્થીઓનો સૌથી મોટો સ્ત્રોત દેશ છે. વધતા જતા રાજદ્વારી તણાવ કેનેડિયન સરકારના આ નિર્ણયને વધુ ઉત્તેજન આપે છે, જે ભારતીય વિદ્યાર્થીઓને નોંધપાત્ર રીતે અસર કરે છે જેઓ વાર્ષિક ધોરણે સારી જીવનશૈલીની આશા રાખીને વિદેશમાં તકો શોધે છે. વધુમાં, વધતી જતી સ્થાનિક તકરાર અને કેનેડાની ધીમી અર્થવ્યવસ્થા આ પગલાને પ્રભાવિત કરી રહી હોય તેવું લાગે છે.
કેનેડિયન ઇમિગ્રેશન સત્તાવાળાઓના જણાવ્યા અનુસાર, SDS અને NSE કાર્યક્રમોને બંધ કરવાના નિર્ણયનો હેતુ ‘શિક્ષણ કાર્યકમને મજબૂત બનાવવા’નો છે. કેટલાક વિદ્યાર્થીઓ સંભવિતપણે લાંબા સમય સુધી રાહ જોવાના ભયનો સામનો કરી શકે છે. 2023 માં, કેનેડામાં અભ્યાસ કરવા માંગતા 400,000 ભારતીય વિદ્યાર્થીઓમાંથી 60 ટકાએ SDS પ્રોગ્રામ દ્વારા અરજી કરી હતી. ભારતમાંથી 70% થી વધુ અરજદારો અભ્યાસ પરમિટ મેળવતા હોવા સાથે, આ માર્ગનો મંજૂરીનો દર નોંધપાત્ર રીતે વધારે હતો. તેનાથી વિપરિત, નિયમિત અભ્યાસ પરમિટ સ્ટ્રીમ દ્વારા અરજી કરનારાઓને ઓછા મંજૂરી દરનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, જે ઘટીને માત્ર 10% થયો હતો.
આ ફેરફાર કેટલાક વિદ્યાર્થીઓને અન્ય અભ્યાસ સ્થળોની શોધખોળ કરવા અથવા તેમની યોજનાઓ પર પુનર્વિચાર કરવા તરફ દોરી શકે છે, કારણ કે નિયમિત અભ્યાસ પરવાનગી પ્રક્રિયા લાંબા સમય સુધી રાહ જોવાના સમયગાળા સાથેના પડકારો રજૂ કરી શકે છે. આ પરિવર્તન કેનેડાની તેની ઇમિગ્રેશન સિસ્ટમની પ્રામાણિકતા જાળવવા અને તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય વિદ્યાર્થીઓ માટે સમાન તકો પૂરી પાડવાના વ્યાપક પ્રયાસો સાથે સંરેખિત છે એમ કહેવામા આવ્યું છે વધુમાં, નવેમ્બર 1 ના રોજ, કેનેડાએ પોસ્ટ-ગ્રેજ્યુએશન વર્ક પરમિટ (PGWP) પ્રોગ્રામ માટે નવી આવશ્યકતાઓ લાગુ કરી, જે હવે અરજી પ્રક્રિયાના ભાગ રૂપે ભાષા પ્રાવીણ્યનો પુરાવો ફરજિયાત બનાવે છે. આમ, થોડા વર્ષો પહેલા ઉદાર ઇમિગ્રેશન નીતિ ધરાવતું કેનેડા તેને ત્યાં વિદેશોથી આવતા લોકોના થઇ રહેલા ભરાવા તથા અન્ય કેટલાક કારણોસર ઇમિગ્રેશન નીતિની બાબતમાં અમેરિકા અને યુકેને અનુસરવા માંડ્યું છે એમ લાગે છે.
