બાળપણમાં ખુલ્લા આકાશ નીચે સૂતી વખતે માતા, દાદી અને દાદીની લોરીઓ સાંભળીને આકાશમાં ચંદ્ર-તારાની દુનિયા સૌ કોઈએ જોઈ. શહેરોના ધમધમતા જીવન અને પ્રદૂષણથી ભરપૂર વાતાવરણમાં હવે ન તો ચોખ્ખું આકાશ દેખાય છે કે ન તો ચંદ્ર-તારા. પરંતુ આજે પણ ગામડાઓમાં અને પ્રદૂષણ મુક્ત વિસ્તારોમાં ચંદ્ર અને તારાઓની આ દુનિયા જોઈ શકાય છે, જે દરેકને મંત્રમુગ્ધ કરે છે. ભારત ખગોળીય પર્યટન ક્ષેત્રે નવો ઈતિહાસ લખવા ઉત્સુક છે.
ચંદ્રની પૃથ્વી પરથી તારાઓ પ્રવાસ કરશે
મળતી માહિતી મુજબ જમ્મુ અને કાશ્મીરના લદ્દાખ ક્ષેત્રમાં સ્થિત હેનલેમાં નાઇટ સ્કાય સેન્ચ્યુરીની સ્થાપના કરવામાં આવશે. અહીંથી ખગોળશાસ્ત્રીઓ ટૂંક સમયમાં ચંદ્ર અને તારાઓની દુનિયાની મુલાકાત લઈ શકશે. આ સાથે ખગોળીય પર્યટનના ઈતિહાસમાં લદ્દાખનું નામ વિશ્વના માનસ પર કાયમ માટે અંકિત થઈ જશે. અહીં વિશ્વભરના ખગોળશાસ્ત્રીઓ ચંદ્ર અને તારાઓની દુનિયાનો નજીકથી અભ્યાસ કરશે.
15 હજાર ફૂટની ઉંચાઈ પર નાઈટ સ્કાય સેન્ચ્યુરીની સ્થાપના કરવામાં આવશે
ચંદ્ર અને તારાઓની દુનિયાની મુલાકાત લેવા માટે, કેન્દ્ર સરકાર લદ્દાખના ચાંગથાંગમાં સ્થિત અભયારણ્ય હેનલેમાં દેશની પ્રથમ નાઇટ સ્કાય સેન્ચ્યુરી સ્થાપિત કરવા જઈ રહી છે. 15 હજાર ફૂટની ઉંચાઈ પર આવેલા આ વિસ્તારની વિશેષતા એ છે કે તે ઓપ્ટિકલ, ઈન્ફ્રારેડ અને ગામા રે ટેલિસ્કોપ માટે વિશ્વનો સૌથી ઉંચો વિસ્તાર છે. લદ્દાખ પ્રશાસન, લેહ ઓટોનોમસ હિલ ડેવલપમેન્ટ કાઉન્સિલ અને ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સે પણ અહીં નાઇટ સ્કાય સેન્ચ્યુરીની સ્થાપના કરવા માટે ભારતીય ખગોળ ભૌતિકશાસ્ત્ર સંસ્થા સાથે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે.
હેનલેમાં પહેલેથી જ ખગોળીય વેધશાળા છે
હેનલેમાં પહેલેથી જ એક ખગોળશાસ્ત્રીય વેધશાળા છે. વિશ્વભરમાંથી વૈજ્ઞાનિકો આજે પણ અહીં અવકાશી ઘટનાઓ પર નજર રાખવા આવે છે. લદ્દાખના ઠંડા રણમાં સ્થિત હોવાને કારણે, આ પ્રદેશમાં અંધારી રાતમાં પણ નક્ષત્ર સ્પષ્ટપણે દેખાય છે. એટલા માટે હેનલીને નાઇટ સ્કાય સેન્ચ્યુરી માટે પસંદ કરવામાં આવી હતી. ખાસ વાત એ છે કે આખા વર્ષ દરમિયાન અહીં આકાશ દેખાય છે. કારણ કે અહીંનું હવામાન હંમેશા શુષ્ક રહે છે. વિશ્વના અન્ય કોઈ દેશ કે પ્રદેશમાં આનાથી વધુ સ્વચ્છ આકાશ નથી.
હેનલે મઠ અહીં 17મી સદીમાં હતો
દેશના ઈતિહાસ પર નજર કરીએ તો અહીં 17મી સદીમાં હેનલે મઠ આવેલો હતો. ભારત અહીં ગામા રે ટેલિસ્કોપ અને હિમાલય ચંદ્ર ટેલિસ્કોપની સ્થાપના કરી ચૂક્યું છે. આ અર્થમાં, આ વિસ્તાર નાઇટ સ્કાય સેન્ચ્યુરી માટે સૌથી યોગ્ય માનવામાં આવતો હતો. પીએમઓમાં રાજ્યમંત્રી જીતેન્દ્ર સિંહે નાઈટ સ્કાય સેન્ચ્યુરીની સ્થાપના માટે પ્રયાસો તેજ કર્યા છે. પીએમ મોદી પોતે પણ આ પ્રોજેક્ટમાં ભારે રસ દાખવી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, નાઇટ સ્કાય સેન્ચ્યુરીની સ્થાપના ટૂંક સમયમાં થવાની આશા રાખી શકાય છે.
