નવી દિલ્હી: જેમ જેમ લોકસભાની ચૂંટણીઓ (LokSabhaElection2024) નજીક આવી રહી છે તેમ તેમ દેશમાં ફરી એક વાર યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (UniformCivilCode) અંગે ચર્ચા શરૂ થઈ છે. એક દેશમાં સમાન કાયદાની માંગને પૂર્ણ કરવા પર ભાર મુકતા કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી (NarendraModi) સરકારે તેને લાગુ કરવાના સંકેત આપ્યા છે. આખરે આ કાયદો શું છે? આવો અમે તમને સરળ ભાષામાં સમજાવીએ.
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડમાં દેશના તમામ ધર્મો અને સમુદાયો માટે સમાન અને સમાન કાયદા બનાવવાની હિમાયત કરવામાં આવી છે. જો સરળ ભાષામાં કહેવામાં આવે તો આ કાયદાનો અર્થ એ છે કે દેશમાં તમામ ધર્મો અને સમુદાયો માટે કાયદો સમાન હશે. ધર્મ અને ધર્મના આધારે હાલના વિવિધ કાયદાઓ એક રીતે બિનઅસરકારક બની જશે.
ઉત્તરાખંડમાં યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ બિલ રજૂ
તા. 6 ફેબ્રુઆરીના રોજ ઉત્તરાખંડના (Uttrakhand) સીએમ પુષ્કર ધામીએ (PushkarDhami) દેહરાદૂનમાં (Dehradun) રાજ્ય વિધાનસભામાં (Assembly) યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ બિલ રજૂ કર્યું છે. વિધાનસભામાં UCC બિલ રજૂ થતાં જ ગૃહની અંદરના ધારાસભ્યોએ વંદે માતરમ અને જય શ્રી રામના નારા લગાવ્યા હતા. આ બિલને ગૃહમાં પસાર કરવા માટે રાજ્ય સરકાર પાસે સંપૂર્ણ બહુમતી છે. જો આ બિલ પસાર થઈ જશે તો ઉત્તરાખંડ આઝાદી પછી UCC લાગુ કરનાર દેશનું પ્રથમ રાજ્ય બનશે.
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ પર વડાપ્રધાન શું બોલ્યા હતા?
એક જ ઘરમાં પરિવારના સભ્યો માટે અલગ કાયદા ન હોય. જો એક ઘરમાં એક જ કાયદો હોય તો દેશ અલગ કાયદાઓથી કેમ ચાલે? બંધારણમાં પણ નાગરિકોના સમાન અધિકારની વાત કરી છે.
બંધારણીય માન્યતા શું છે?
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ બંધારણની કલમ 44 હેઠળ આવે છે. તે જણાવે છે કે રાજ્યો સમગ્ર ભારતમાં નાગરિકો માટે સમાન નાગરિક સંહિતા સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ કરશે. આ કલમ હેઠળ દેશમાં આ સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવાની માંગ કરવામાં આવી છે. આ પાછળનો તર્ક વસ્તીને નિયંત્રિત કરવાનો છે.
ભાજપના ઢંઢેરામાં સામેલ
આ મુદ્દો એક સદી કરતા પણ વધુ સમયથી ચર્ચાના કેન્દ્રમાં છે. ભાજપે હંમેશા તેને પોતાના પ્રાથમિક એજન્ડામાં સામેલ કર્યો છે. ભાજપ 2014માં સરકારની રચના થઈ ત્યારથી જ સંસદમાં UCCને કાયદો બનાવવાનો આગ્રહ કરી રહી છે. 2024ની ચૂંટણી પહેલા આ મુદ્દાએ ફરી એકવાર જોર પકડ્યું છે. જો સત્તા પર મતદાન કરવામાં આવે તો UCC લાગુ કરવાનું વચન આપનારી ભાજપ પ્રથમ પાર્ટી હતી અને આ મુદ્દો તેના 2019ની લોકસભા ચૂંટણી ઢંઢેરામાંનો ભાગ હતો .
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ લાગુ કરવામાં આવે તો શું થશે?
- તમામ ધર્મો માટે છોકરીઓની લગ્નની ન્યુનત્તમ ઉમર 18 વર્ષ થશે
- પુરુષ અને મહિલાઓ માટે તલાક આપવાનો સમાન અધિકાર
- લિવ ઇન રિલેશનશીપની નોંધણી કરાવવી જરૂરી
- લિવ ઇન રિલેશનશીપની નોંધણી ન કરાવનારને 6 માસની કેદ
- અનુસૂચિત જનજાતિ UCCના દાયરાથી બહાર રખાશે
- એક કરતા વધારે લગ્ન પર રોક
- પતિ અથવા પત્નીના જીવિત રહેવા સુધી બીજા લગ્ન પર પ્રતિબંધ
- લગ્નનું રજિસ્ટ્રેશન અને દસ્તાવેજીકરણ ફરજિયાત
- સંપત્તિના ઉત્તરાધિકારમાં મહિલાઓને સમાન હક્ક
- તમામ ધર્મો માટે લગ્ન અને તલાક માટે એક જ નિયમ
- મુસ્લિમ સમૂદાયમાં લોકો 4 લગ્નો નહીં કરી શકે
